عاشور محمد کوچکی، کاظم شریعت نیا، اردشیر اسدی، ارسطو میرانی،
دوره ۲۱، شماره ۱۱۸ - ( زمستان ۱۴۰۱(دی)، ۱۴۰۱ )
چکیده
زمینه: شادکامی از مؤلفههای اصلی کیفیت زندگی در همهی گروههای سنی بهویژه دانشجویان است. مطالعات نشان داده است که شادکامی با عوامل بزرگ شخصیت بهویژه روان آزردگیگرایی، برونگردی و مسئولیتپذیری همبستگی معنیداری دارد. علاوه بر آن ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی یکی از شروط اساسی برای دستیابی به شادکامی و رضایت از زندگی است. بااینحال نقش این مؤلفهها در جمعیت دانشجویی مورد مطالعه قرار نگرفته است.
هدف: هدف پژوهش حاضر ارزیابی نقش میانجیگری نیازهای بنیادین روانشناختی در رابطه بین ویژگیهای شخصیتی و شادکامی دانشجویان بود.
روش: طرح پژوهش حاضر توصیفی - همبستگی و به روش مدلیابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان مقاطع کارشناسی و کاشناسیارشد سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ دانشگاههای استان گلستان بودند. از میان این جامعه نمونهای متشکل از ۳۵۶ نفر دانشجوی دختر و پسر با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند. بهمنظور گردآوری دادهها از پرسشنامههای فرم کوتاه ویژگیهای شخصیتی نئو (NEO-PI) (۱۹۹۶)، مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی گاینه (BNGS) (۲۰۰۳) و مقیاس شادکامی آکسفورد (OHI) (۲۰۰۲) استفاده شد. دادهها با استفاده از روش مدلیابی معادلات ساختاری (SEM) و با نرمافزار لیزرل نسخه (۸/۷۱) مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافتهها: نتایج نشان داد که در همهی شاخصهای برازش، مدل ساختاری شادکامی از برازش مناسب و قابل قبولی برخوردار است. مطابق با نتایج پژوهش روانآزردگی با شادکامی رابطه منفی (۰/۲۹-)، برونگردی (۰/۳۱)، و ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی (۰/۵۰) با شادکامی رابطه مثبت و معنیدار داشتند (۰/۰۵ >P). در مجموع این متغیرها توانستند ۳۶ درصد از واریانس متغیر شادکامی را پیشبینی و تبیین نمایند.
نتیجهگیری: به نظر میرسد افرادی که روانآزردگیگرایی پایینتر برونگردی بالاتر را تجربه میکنند شادکامی بیشتری را تجربه میکردند. علاوه بر این ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی با افزایش شادکامی دانشجویان مرتبط بود.