دانشیار، گروه مشاوره و روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. ، kimiaee@um.ac.ir
چکیده: (940 مشاهده)
زمینه: یکی از متغیرهایی که با تنیدگی مادران رابطه دارد، کنش تأملی آنان است. کنش تأملی یا ذهنیسازی یک نمود آشکار از روایت ظرفیت ذهنیسازی در افراد است. نقش پراهمیت مادر به عنوان مراقب اولیه و اصلی کودک و به دنبال آن، تأثیر تنیدگی بر گسترۀ وسیعی از عملکرد مادر از جمله در فرآیند ذهنیسازی بین او و کودک، ضرورت برنامههای والدگری تأملی انطباقیافته با ذهنیسازی مادر را جهت کاهش تنیدگی مادران مضطرب آشکار میسازد، ولی مرور مطالعات پیشین نشان میدهد در این زمینه شکاف پژوهشی وجود دارد.
هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه والدگری تأملی تطبیق یافته بر تنیدگی مادران مضطرب انجام شد.
روش: روش پژوهش حاضر، شبه آزمایشی از نوع پیشآزمون - پسآزمون با گروه گواه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی مادران مضطرب ساکن شهر تهران در سال 1401 بود. نمونهگیری با اعلام فراخوان در سه مهدکودک و چهار کلینیک روانشناختی در شهر تهران و با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس از نوع هدفمند از بین مادران داوطلب دارای علائم اضطراب انجام شد. در نهایت، تعداد 20 نفر مادر مضطرب (با کسب حداقل نمرۀ اضطراب متوسط در آزمون اضطراب بک) به عنوان نمونۀ آماری انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارش شدند. ابزار اصلی جمعآوری اطلاعات نیز شامل پرسشنامۀ تنیدگی والدینی - فرم کوتاه (آبیدین، 1995) بود. گروه آزمایش در طی 8 جلسه، برنامۀ آموزش والدگری تأملی تطبیقیافته با ذهنیسازی مادر را دریافت کردند، ولی اعضای گروه گواه هیچ گونه مداخلهای را دریافت نکردند. همچنین برای تحلیل دادهها از روش تحلیل کوواریانس و نرمافزار SPSS-20 استفاده شد.
یافته ها: نتایج آزمون تحلیل کواریانس در پژوهش حاضر نشان داد برنامه مداخلهای والدگری تأملی تطبیق یافته در بین خرده مقیاسهای سهگانۀ تنیدگی والدینی به طور معناداری باعث کاهش آشفتگی والدین و تعاملات ناکارآمد والد - فرزند شد (0/001 P<)، اما در کاهش نمرات خرده مقیاس ویژگیهای کودک مشکلآفرین اثربخش نبود.
نتیجه گیری: با توجه به اثربخشی برنامه مداخلهای والدگری تأملی تطبیق یافته بر میزان تنیدگی مادران مضطرب در مطالعۀ حاضر، به نظر میرسد آموزش والدین در این زمینه میتواند یکی از مناسبترین روشها برای بهبود تعاملات مادر - کودک، شکلگیری دلبستگی ایمن در کودکان و متعاقب آن، کاهش سطح تنیدگی مادران مضطرب یاشد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1402/7/8 | پذیرش: 1402/9/10 | انتشار: 1403/1/8
بازنشر اطلاعات |
 |
این مقاله تحت شرایط مجوز کرییتیو کامنز (CC BY-NC-ND) قابل بازنشر است. |