زمینه: توانایی حل مسئله یکی از اهداف والا در نظام­های آموزشی است. از طرفی پرورش روحیه کمک ­طلبی در ابعاد مختلف در اسناد بالا دستی نظام آموزش و پرورش مورد تأکید قرار گرفته است. با بررسی ادبیات این حوزه کمتر مطالعه ­ای را می­ توان یافت که زمینه را برای ارائه مدلی برای مهارت حل مسئله و کمک­ طلبی تحصیلی براساس ابعاد پنج­ گانه شخصیت با در نظر گرفتن نقش خودپنداره فراهم ساخته باشد.
هدف: هدف مطالعه حاضر، ارائه مدلی برای پیش ­بینی مهارت حل مسئله و کمک­ طلبی تحصیلی دانش­ آموزان دختر براساس ابعاد پنج ­گانه شخصیت با میانجی­ گری خودپنداره بود.
روش: طرح پژوهش توصیفی همبستگی از نوع مدل ­سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری مطالعه شامل تمامی دانش ­آموزان دختر متوسطه اول شهر تهران به تعداد 98237 نفر در سال تحصیلی 1402-1401 بود. مطابق با جدول مورگان 538 نفر به روش نمونه ­گیری تصادفی طبقه­ ای (به نسبت پایه تحصیلی دانش ­آموزان) به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ­ها از پرسشنامه­ های شخصیت نئو (کاستا و مک ­کری، 1986)، حل مسئله (هپنر، 2012)، کمک ­طلبی تحصیلی (ریان و پنتریچ، 2007) و مقیاس خودپنداره (راجرز، 1975) استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ­ها با نرم افزارهای Spss25، و Amos24 انجام شد.
یافته­ ها: نتایج مدل ­یابی معادلات ساختاری حاکی از برازش مناسب مدل بود. یافته ­ها نشان داد که میان ابعاد پنج ­گانه شخصیت (روان رنجوری، برون گرایی، گشودگی در برابر تجربه، سازگاری و توافق، وظیفه ­شناسی) و مهارت حل مسئله و کمک ­طلبی تحصیلی دانش ­آموزان رابطه معنی ­داری وجود دارد، به­طوری که ابعاد پنج ­گانه شخصیت به­ صورت همزمان 285/0 از واریانس مهارت حل مسئله دانش­آموزان و 38/0 از کمک­ طلبی را تبیین می­ کنند (05/0 >P). همچنین نقش میانجی­ خودپنداره در مدل تأیید شد (05/0 >P).
نتیجه ‌گیری: براساس نتایج می ­توان استنباط کرد که توجه دست­ اندرکاران نظام­ های آموشی به پروفایل شخصیتی دانش­ آموزان می ­تواند زمینه را برای پیش ­بینی مهارت حل مسئله و کمک­طلبی تحصیلی آن ­ها فراهم آورد. برهمین اساس توصیه می ­شود مشاوران مدارس سعی کنند نسبت به تهیه کارنامه شخصیتی از دانش ­آموزان اقدام نمایند تا در پرونده تحصیلی آن ­ها مستند گردد.