آدرس ایمیل خود را وارد نمایید
ثبت
پیام خود را بنویسید
پاییز 1404(آبان)،
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
استادیار، گروه روانشناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. ، hajizadehanari@cfu.ac.ir
چکیده: (80 مشاهده)
زمینه: نومعلمان در آغاز فعالیت‌های حرفه خود با چالش‌هایی مانند اضطراب و احساس ناکارآمدی مواجه‌اند که می‌تواند بر کیفیت آموزش و خودکارآمدی تدریس آنان تأثیر منفی بگذارد. این مشکلات روانشناختی ممکن است در درازمدت بر رشد حرفه‌ای و پیشرفت آن‌ها نیز اثرات منفی داشته باشد. با وجود پژوهش‌های فراوان در زمینه خودکارآمدی و اضطراب در محیط‌های آموزشی، مقایسه اثربخشی آموزش‌های مبتنی بر مثبت‌نگری و ذهن‌آگاهی هنوز به‌طور جامع مورد بررسی قرار نگرفته است..
هدف: این مطالعه به تحلیل مقایسه‌ای اثربخشی این دو مداخله روانشناختی بر کاهش اضطراب تدریس و ارتقای خودکارآمدی تدریس دانشجو ـ معلمان پرداخته است و نتایج آن می‌تواند راه‌گشای رویکردهای نوین در آموزش و پرورش، به‌ویژه برای پیشگیری از مشکلات روانشناختی در مراحل ابتدایی حرفه تدریس باشد.
روش: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه گواه و پیگیری دو ماهه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی دانشجو ـ معلمان آموزش فیزیک مرکز آموزش عالی شهید بهشتی تهران در سال تحصیلی 1403-1402 بود. از این تعداد، 45 نفر با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده و به صورت تصادفی در سه گروه (دو گروه آزمایشی وگروه گواه، هر گروه 15 نفر) قرارگرفتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامه خودکارآمدی تدریس معلم (اسچانن- موران وهمکاران، 2001) و مقیاس اضطراب تدریس (هارت، 1987) بود. گروه‌های آزمایشی اول و دوم در طول 8 جلسه به مدت 90 دقیقه هر هفته یکبار به ترتیب تحت آموزش مثبت نگری و شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی قرار گرفتند. گروه گواه هیچ گونه مداخله‌ای دریافت نکردند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار 24 SPSS- و روش‌های آماری تحلیل کوواریانس، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر و آزمون تعقیبی بنفرونی تحلیل شدند.
یافته ها: نتایج نشان داد که هر دو مداخله، یعنی آموزش مثبت‌نگری و شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی، به طور معناداری باعث افزایش خودکارآمدی تدریس و کاهش اضطراب تدریس در دانشجو-معلمان فیزیک شدند (05/0P<). با این حال، در مقایسه بین دو مداخله، آموزش مثبت‌نگری در افزایش خودکارآمدی تدریس مؤثرتر بود، در حالی که شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی در کاهش اضطراب تدریس اثربخشی بیشتری داشت.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش بر اهمیت مداخلات مبتنی بر مثبت‌نگری و ذهن‌آگاهی در بهبود خودکارآمدی تدریس و کاهش اضطراب تدریس در دانشجو - معلمان تأکید دارد. به‌ویژه، آموزش مثبت‌نگری به طور معناداری خودکارآمدی تدریس را افزایش داده و شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی به‌طور ویژه در کاهش اضطراب تدریس مؤثر بود. این نتایج اهمیت به‌کارگیری این رویکردها در برنامه‌های آموزشی معلمان و دانشجویان دانشگاه فرهنگیان را مورد تأکید قرار داد.
هدف: این مطالعه به تحلیل مقایسه‌ای اثربخشی این دو مداخله روانشناختی بر کاهش اضطراب تدریس و ارتقای خودکارآمدی تدریس دانشجو ـ معلمان پرداخته است و نتایج آن می‌تواند راه‌گشای رویکردهای نوین در آموزش و پرورش، به‌ویژه برای پیشگیری از مشکلات روانشناختی در مراحل ابتدایی حرفه تدریس باشد.
روش: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه گواه و پیگیری دو ماهه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی دانشجو ـ معلمان آموزش فیزیک مرکز آموزش عالی شهید بهشتی تهران در سال تحصیلی 1403-1402 بود. از این تعداد، 45 نفر با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده و به صورت تصادفی در سه گروه (دو گروه آزمایشی وگروه گواه، هر گروه 15 نفر) قرارگرفتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامه خودکارآمدی تدریس معلم (اسچانن- موران وهمکاران، 2001) و مقیاس اضطراب تدریس (هارت، 1987) بود. گروه‌های آزمایشی اول و دوم در طول 8 جلسه به مدت 90 دقیقه هر هفته یکبار به ترتیب تحت آموزش مثبت نگری و شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی قرار گرفتند. گروه گواه هیچ گونه مداخله‌ای دریافت نکردند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار 24 SPSS- و روش‌های آماری تحلیل کوواریانس، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر و آزمون تعقیبی بنفرونی تحلیل شدند.
یافته ها: نتایج نشان داد که هر دو مداخله، یعنی آموزش مثبت‌نگری و شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی، به طور معناداری باعث افزایش خودکارآمدی تدریس و کاهش اضطراب تدریس در دانشجو-معلمان فیزیک شدند (05/0P<). با این حال، در مقایسه بین دو مداخله، آموزش مثبت‌نگری در افزایش خودکارآمدی تدریس مؤثرتر بود، در حالی که شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی در کاهش اضطراب تدریس اثربخشی بیشتری داشت.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش بر اهمیت مداخلات مبتنی بر مثبت‌نگری و ذهن‌آگاهی در بهبود خودکارآمدی تدریس و کاهش اضطراب تدریس در دانشجو - معلمان تأکید دارد. به‌ویژه، آموزش مثبت‌نگری به طور معناداری خودکارآمدی تدریس را افزایش داده و شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی به‌طور ویژه در کاهش اضطراب تدریس مؤثر بود. این نتایج اهمیت به‌کارگیری این رویکردها در برنامه‌های آموزشی معلمان و دانشجویان دانشگاه فرهنگیان را مورد تأکید قرار داد.
واژه‌های کلیدی: آموزش مثبت‌نگری، شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی، خودکارآمدی، اضطراب تدریس، دانشجو-معلمان
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط مجوز کرییتیو کامنز (CC BY-NC-ND) قابل بازنشر است. |
This work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0)