آدرس ایمیل خود را وارد نمایید
ثبت
پیام خود را بنویسید
دوره 23، شماره 140 - ( پاییز 1403(آبان)، 1403 )
جلد 23 شماره 140 صفحات 16-1 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Lotfizadeh T, Zare H, Safari M S, Poshneh K, Asayesh M. (2024). Development and validation of a virtual reality program for the treatment of aerophobia. Journal of Psychological Science. 23(140), 1-16. doi:10.61186/jps.23.140.1
URL: http://psychologicalscience.ir/article-1-2678-fa.html
URL: http://psychologicalscience.ir/article-1-2678-fa.html
لطفی زاده طاهره، زارع حسین، صفری میرشهرام، پوشنه کامبیز، آسایش محمدحسن. ساخت و رواسازی برنامه واقعیت مجازی برای درمان ترس از پرواز مجله علوم روانشناختی 1403; 23 (140) :16-1 10.61186/jps.23.140.1
استاد، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. ، h_zare@pnu.ac.ir
چکیده: (465 مشاهده)
زمینه: واقعیت مجازی (VR) به عنوان ابزاری نوآورانه در حوزه درمان، به ویژه برای درمان هراس های خاص از جمله ترس از پرواز (آویوفوبیا)، جایگاه ویژه ای یافته است و امکان مواجهه تدریجی و ایمن افراد با عامل ترس را فراهم می کند. درمان های سنتی برای ترس از پرواز، علی رغم اثربخشی خود، اغلب چالش های اجرایی دارند و می‌توانند برای افراد اضطراب زیادی ایجاد کنند. اگرچه پتانسیل VR در درمان هراس های خاص و آویوفوبیا بسیار امیدوارکننده است، شکاف های پژوهشی قابل‌توجهی در زمینه طراحی، اعتبارسنجی و بررسی اثربخشی بلندمدت برنامه های VR وجود دارد. بیشتر پژوهش های پیشین بر بررسی امکان سنجی استفاده از VR متمرکز بوده اند و سؤال هایی درباره پیکربندی بهینه برنامه و ویژگی های فردی کاربر که می تواند در اثربخشی و پایداری نتایج تأثیرگذار باشد، بدون پاسخ مانده است.
هدف: پژوهش حاضر با هدف اعتباریابی برنامه واقعیت مجازی (VR) جهت کاهش هراس از پرواز انجام شد.
روش: این پژوهش در مرحله نخست از نوع روایی سنجی و در مرحله اجرای مقدماتی از نوع نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. نمونه مورد مطالعه شامل 26 نفر در سال 1403-1402 بودند که از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب، و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش (13 نفر) و گروه کنترل (13 نفر) تقسیم شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه هراس از پرواز (FFQ-II) و برنامه واقعیت مجازی (VR) بود. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس (مرکب یا مختلط) استفاده شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که بین گروه کنترل و آزمایش در خصوص هراس از پرواز، در سطح (001 /0 >P) معنادار است.
نتیجه گیری: به طور کلی نتایج پژوهش حاضر نشان داد که برنامه واقعیت مجازی (VR) بر کاهش هراس از پرواز مؤثر است.
هدف: پژوهش حاضر با هدف اعتباریابی برنامه واقعیت مجازی (VR) جهت کاهش هراس از پرواز انجام شد.
روش: این پژوهش در مرحله نخست از نوع روایی سنجی و در مرحله اجرای مقدماتی از نوع نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. نمونه مورد مطالعه شامل 26 نفر در سال 1403-1402 بودند که از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب، و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش (13 نفر) و گروه کنترل (13 نفر) تقسیم شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه هراس از پرواز (FFQ-II) و برنامه واقعیت مجازی (VR) بود. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس (مرکب یا مختلط) استفاده شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که بین گروه کنترل و آزمایش در خصوص هراس از پرواز، در سطح (001 /0 >P) معنادار است.
نتیجه گیری: به طور کلی نتایج پژوهش حاضر نشان داد که برنامه واقعیت مجازی (VR) بر کاهش هراس از پرواز مؤثر است.
فهرست منابع
1. ریزو، آلبرت؛ و بوچارد، استفان. (2019). کاربردهای واقعیت مجازی در مداخله‌های عصب‌شناختی و روانشناختی. مترجمان: دکتر حسین زارع، دکتر محمدحسین عبداللهی و دکتر اسفندیار آزاد. (1401). نشر ارجمند، تهران.
2. www.arjmandpub.com/book/2229
3. منشئ، غلامرضا؛ اسلامی، پروین؛ و حاج ابراهیمی، زهرا. (1399). اثربخشی شیوه درمان مواجهه‌ای واقعیت‌مجازی بر کاهش اضطراب در افراد مبتلا به هراس از پرواز. روانشناسی بالینی و شخصیت، 16(2)، 191-199.
4. https://jcps.atu.ac.ir/article_543.html
5. Abuso, A. B. V., Hashmi, M., Hashmi, H., Khoo, A., & Parsaik, A. (2023). Overcoming Fear of Flying: A Combined Approach of Psychopharmacology and Gradual Exposure Therapy. Cureus, 15(5). DOI: 10.7759/cureus.39773 [DOI:10.7759/cureus.39773] [PMID] []
6. Albakri, G., Bouaziz, R., Alharthi, W., Kammoun, S., Al-Sarem, M., Saeed, F., & Hadwan, M. (2022). Phobia exposure therapy using virtual and augmented reality: a systematic review. Applied Sciences, 12(3), 1672. [DOI:10.3390/app12031672]
7. Babić, D., Begović, B., & Levajković, T. (2023). Probabilistic model for the impact of fear of flying on airline network structures. Journal of Air Transport Management, 109, 102398.
https://doi.org/10.1016/j.jairtraman.2023.102398 [DOI:10.1016/j.jairtraman.2023.102398 ·]
8. Berkman, M. I. (2024). History of virtual reality. In Encyclopedia of computer graphics and games (pp. 873-881). Cham: Springer International Publishing. DOI: 10.1007/978-3-319-08234-9_169-1 [DOI:10.1007/978-3-319-08234-9_169-1]
9. Binder, F. P., Pöhlchen, D., Zwanzger, P., & Spoormaker, V. I. (2022). Facing your fear in immersive virtual reality: Avoidance behavior in specific phobia. Frontiers in Behavioral Neuroscience, 16, 827673. DOI: 10.3389/fnbeh.2022.827673 [DOI:10.3389/fnbeh.2022.827673] [PMID] []
10. Botella, C., Fernández-Álvarez, J., Guillén, V., Baños, R. M., & García-Palacios, A. (2017). Recent progress in virtual reality exposure therapy for phobias: A systematic review. Current Psychiatry Reports, 19(7), 42. DOI: 10.1007/s11920-017-0788-4 [DOI:10.1007/s11920-017-0788-4] [PMID]
11. Bouchard, S., Dumoulin, S., & Loranger, C. (2022). Effectiveness of virtual reality-based exposure therapy for treating fear of flying: A meta-analysis. The Cognitive Behaviour Therapist. Available at:
https://doi.org/10.1017/S1754470X22000101 [DOI:10.1017/S1754470X22000101.]
12. Carl, E., Stein, A. T., Levihn-Coon, A., Pogue, J. R., Rothbaum, B., Emmelkamp, P., & Powers, M. B. (2019). Virtual reality exposure therapy for anxiety and related disorders: A meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of Anxiety Disorders, 61, 27-36. DOI: 10.1016/j.janxdis.2018.08.003 [DOI:10.1016/j.janxdis.2018.08.003] [PMID]
13. da Costa, R. T., Sardinha, A., & Nardi, A. E. (2021). Virtual reality and the treatment of aerophobia: A review of its efficacy and future directions. Journal of Anxiety Disorders, 83, 102398. [DOI:10.1016/j.janxdis.2021.102398.]
14. Del Casale, A., Ferracuti, S., Rapinesi, C., Serata, D., Piccirilli, M., Savoja, V., ... & Girardi, P. (2012). Functional neuroimaging in specific phobia. Psychiatry Research: Neuroimaging, 202(3), 181-197. DOI: 10.1016/j.pscychresns.2011.10.009 [DOI:10.1016/j.pscychresns.2011.10.009] [PMID]
15. Edelman, D., Kirchhoff, J., & Gu, X. (2022). Development of VR-based therapies for anxiety disorders: Insights from aerophobia treatment. Frontiers in Virtual Reality, 3, 834568. [DOI:10.3389/frvir.2022.834568.]
16. Flasbeck, V., Engelmann, J., Klostermann, B., Juckel, G., & Mavrogiorgou, P. (2023). Relationships between fear of flying, loudness dependence of auditory evoked potentials and frontal alpha asymmetry. Journal of Psychiatric Research, 159, 145-152. DOI: 10.1016/j.jpsychires.2023.01.031 [DOI:10.1016/j.jpsychires.2023.01.031] [PMID]
17. Freitas, J. R. S., Velosa, V. H. S., Abreu, L. T. N., Jardim, R. L., Santos, J. A. V., Peres, B., & Campos, P. F. (2021). Virtual reality exposure treatment in phobias: a systematic review. Psychiatric Quarterly, 92(4), 1685-1710. DOI: 10.1007/s11126-021-09935-6 [DOI:10.1007/s11126-021-09935-6] [PMID]
18. Gottlieb, A., Doniger, G. M., Hussein, Y., Noy, S., & Plotnik, M. (2021). The efficacy of a virtual reality exposure therapy treatment for fear of flying: A retrospective study. Frontiers in psychology, 12, 641393. DOI: 10.3389/fpsyg.2021.641393 [DOI:10.3389/fpsyg.2021.641393] [PMID] []
19. Gujjar, K. R., van Wijk, A., Kumar, R., & de Jongh, A. (2019). Efficacy of virtual reality exposure therapy for the treatment of dental phobia in adults: A randomized controlled trial. Journal of anxiety disorders, 62, 100-108. DOI: 10.1016/j.janxdis.2018.12.001 [DOI:10.1016/j.janxdis.2018.12.001] [PMID]
20. LaValle, S. M. (2023). Virtual reality. Cambridge university press. https://books.google.com/books/about/Virtual [DOI:10.1017/9781108182874]
21. Maples-Keller, J. L., Yasinski, C., Manjin, N., & Rothbaum, B. O. (2017). Virtual reality-enhanced extinction of phobias and post-traumatic stress. Neurotherapeutics, 14(3), 554-563. DOI: 10.1007/s13311-017-0534-y [DOI:10.1007/s13311-017-0534-y] [PMID] []
22. Meyerbröker, K., & Emmelkamp, P. M. (2010). Virtual reality exposure therapy in anxiety disorders: A systematic review of process-and-outcome studies. Depression and Anxiety, 27(10), 933-944. DOI: 10.1002/da.20734 [DOI:10.1002/da.20734] [PMID]
23. Meyerbröker, K., Morina, N., Kerkhof, G. A., & Emmelkamp, P. M. (2022). Potential predictors of virtual reality exposure therapy for fear of flying: anxiety sensitivity, self-efficacy and the therapeutic alliance. Cognitive Therapy and Research, 1-9. DOI:10.1007/s10608-021-10269-7 [DOI:10.1007/s10608-021-10269-7]
24. Miloff, A., Lindner, P., Dafgård, P., Deak, S., Garke, M., Hamilton, W., ... & Carlbring, P. (2019). Automated virtual reality exposure therapy for spider phobia vs. in-vivo one-session treatment: A randomized non-inferiority trial. Behaviour research and therapy, 118, 130-140. DOI: 10.1016/j.brat.2019.04.004 [DOI:10.1016/j.brat.2019.04.004] [PMID]
25. Nursey-Bray, M., Palmer, R., Meyer-Mclean, B., Wanner, T., & Birzer, C. (2019). The fear of not flying: Achieving sustainable academic plane travel in higher education based on insights from South Australia. Sustainability, 11(9), 2694. [DOI:10.3390/su11092694]
26. Ribé-Vines, J. M., Gutiérrez-Maldonado, J., Zabolipour, Z., & Ferrer-Garcia, M. (2023). Efficacy of virtual reality-based exposure therapy for the treatment of fear of flying: a systematic review. the Cognitive Behaviour Therapist, 16, e19. [DOI:10.1017/S1754470X23000119]
28. Rus-Calafell, M., Gutiérrez-Maldonado, J., Botella, C., & Baños, R. M. (2013). Virtual reality exposure and imaginal exposure in the treatment of fear of flying: A pilot study. Behavior Modification, 37(4), 568-590. DOI: 10.1177/0145445513482969 [DOI:10.1177/0145445513482969] [PMID]
29. Sareen, J., Campbell, D. W., Leslie, W. D., Malisza, K. L., Stein, M. B., Paulus, M. P., ... & Reiss, J. P. (2007). Striatal function in generalized social phobia: a functional magnetic resonance imaging study. Biological psychiatry, 61(3), 396-404. DOI: 10.1016/j.biopsych.2006.05.043 [DOI:10.1016/j.biopsych.2006.05.043] [PMID]
30. Shiban, Y., Diemer, J., Müller, J., Brütting-Schick, J., & Pauli, P. (2017). Diaphragmatic breathing during virtual reality exposure therapy for aviophobia: Functional coping strategy or avoidance behavior? BMC Psychiatry, 17, 49. [DOI:10.1186/s12888-016-1181-2] [PMID] []
32. Spiegel, D., Maruffi, B., Frischholz, E. J., & Spiegel, H. (2015). Hypnotic responsivity and the treatment of flying phobia. The American journal of clinical hypnosis, 57(2), 156-164. DOI: 10.1080/00029157.2015.967086 [DOI:10.1080/00029157.2015.967086] [PMID]
33. Suso-Ribera, C., Fernández-Álvarez, J., García-Palacios, A., Hoffman, H. G., Bretón-López, J., Banos, R. M., ... & Botella, C. (2019). Virtual reality, augmented reality, and in vivo exposure therapy: a preliminary comparison of treatment efficacy in small animal phobia. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 22(1), 31-38. DOI: 10.1089/cyber.2017.0672 [DOI:10.1089/cyber.2017.0672] [PMID] []
34. Thng, C. E. W., Lim-Ashworth, N. S. J., Poh, B. Z. Q., & Lim, C. G. (2020). Recent developments in the intervention of specific phobia among adults: a rapid review. F1000Research, 9, F1000 Faculty Rev-195. DOI: 10.12688/f1000research.20082.1 [DOI:10.12688/f1000research.20082.1] [PMID] []
35. Tortella-Feliu, M., Botella, C., Llabrés, J., & Baños, R. M. (2011). Virtual reality versus computer-aided exposure treatments for fear of flying. Behavior Modification, 35(6), 652-672. [DOI:10.1177/0145445510390801] [PMID]
36. DOI: 10.1177/0145445510390801 [DOI:10.1177/0145445510390801] [PMID]
37. Virtual Reality Society. (2023). Virtual reality and aerophobia (fear of flying). Available at: https://www.vrs.org.uk
38. Wannemueller, A., Schaumburg, S., Tavenrath, S., Bellmann, A., Ebel, K., Teismann, T., ... & Margraf, J. (2020). Large-group one-session treatment: Feasibility and efficacy in 138 individuals with phobic fear of flying. Behaviour Research and Therapy, 135, 103735. DOI: 10.1016/j.brat.2020.103735 [DOI:10.1016/j.brat.2020.103735] [PMID]
39. Wilhelm, F. H., & Roth, W. T. (1997). Acute and delayed effects of alprazolam on flight phobics during exposure. Behaviour research and therapy, 35(9), 831-841. [DOI:10.1016/S0005-7967(97)00033-8] [PMID]
40. Wohlgenannt, I., Simons, A., & Stieglitz, S. (2020). Virtual reality. Business & Information Systems Engineering, 62, 455-461. [DOI:10.1007/s12599-020-00658-9]
41. DOI:10.1007/s12599-020-00658-9 [DOI:10.1007/s12599-020-00658-9]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط مجوز کرییتیو کامنز (CC BY-NC-ND) قابل بازنشر است. |
This work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0)