دانشیار، گروه مدیریت، رییس هیأت مدیره سی تی وان (SITI1)، تهران، ایران. ، razirazi1402@gmail.com
چکیده: (119 مشاهده)
زمینه: گردشگری با کارکردهای فردی (تفریح و تجربه)، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، جایگاهی چندبعدی در توسعه جوامع دارد و همواره مورد توجه سیاستگذاران و پژوهشگران بوده است. در سالهای اخیر، نقش گردشگری به ویژه در قالب طبیعتگردی و تعاملات فرهنگی، فراتر از منافع سنتی، به عنوان مداخلهای مؤثر در ارتقاء سلامتروان و بهزیستی فردی و اجتماعی شناخته شده و به یکی از دغدغههای اصلی حوزه توسعه پایدار تبدیل شده است.
هدف: هدف مطالعه حاضر بررسی مرور سیستماتیک نقش گردشگری در ارتقاء سلامت و بهزیستی روانشناختی بود. روش: در این مطالعه مرور سیستماتیک بدین صورت که یافته های پژوهشی از سال های میلادی 2020 تا 2025 در پایگاه های اطلاعاتی SID،Magiran، Springer، Scopus، Pubmed، Science direct و Google Scholar با جستجوی کلمات کلیدی گردشگری، سفر، تعطیلات، اوقات فراغت، گردشگر، مسافر، گردش، سلامت روان، بهزیستی روانشناختی، بهزیستی، کیفیت زندگی، استرس، اضطراب، افسردگی، خلق و خو، شادی، رضایت از زندگی، اثرات روانشناختی، فواید روانشناختی مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت براساس معیارهای ورود و خروج 30 مقاله وارد پژوهش و با استفاده از نرمافزار اکسل نتایج طبقه بندی، خلاصه و گزارش شد. یافته ها: یافتههای این مرور نظاممند نشان میدهد گردشگری، بهویژه گردشگری مبتنی بر طبیعت و تجارب معنادار، نقش مؤثری در ارتقاء سلامت روان، کاهش افسردگی، اضطراب و استرس، و افزایش شادی، رضایت از زندگی و کیفیت روابط اجتماعی دارد. این اثرات در گروههای مختلف شامل دانشجویان، سالمندان، گردشگران و ساکنان محلی مشاهده شده و در مطالعات مختلف تأیید شده است. همچنین، گردشگری میتواند خطر ابتلا به اختلالات شناختی در سالمندان را کاهش دهد و به عنوان یک مداخله پیشگیرانه و غیردارویی برای بهبود سلامت و بهزیستی فردی و اجتماعی توصیه میشود. بر اساس شواهد، استمرار و تکرار فعالیتهای گردشگری و توجه به طراحی تجارب معنادار، در کنار سیاستگذاری مبتنی بر شواهد و حمایت از گروههای آسیبپذیر، برای ارتقاء سلامتروان و توسعه پایدار اهمیت ویژهای دارد. نتیجهگیری: بر اساس یافتههای این پژوهش، میتوان نتیجه گرفت که گردشگری به عنوان یک مداخله غیر دارویی و فراگیر، ظرفیت قابل توجهی در ارتقاء سلامتروان و بهزیستی فردی و اجتماعی دارد و میتواند به طور مؤثری در کاهش علائم منفی روانشناختی و افزایش کیفیت زندگی گروههای مختلف جمعیتی نقشآفرینی کند. شواهد به دست آمده بر ضرورت توجه سیاستگذاران و برنامهریزان حوزه سلامت و گردشگری به توسعه راهبردهای مبتنی بر شواهد، ایجاد فرصتهای دسترسی همگانی به تجارب گردشگری و طراحی برنامههایی با رویکرد چندبعدی برای ارتقاء بهزیستی جسمانی، روانشناختی و اجتماعی تأکید میکند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1403/12/12 | پذیرش: 1404/2/15
بازنشر اطلاعات |
 |
این مقاله تحت شرایط مجوز کرییتیو کامنز (CC BY-NC-ND) قابل بازنشر است. |