گروه مدیریت ورزشی (بازاریابی ورزشی)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران ، Meysam_khoeini@yahoo.com
چکیده: (27 مشاهده)
زمینه: ذهنآگاهی، بهعنوان رویکردی از موج سوم روانشناسی، با تمرکز بر آگاهی لحظهای و پذیرش تجربههای ذهنی، نقش مهمی در بهبود عملکرد روانشناختی و کیفیت زندگی دارد. در ورزش حرفهای، بهویژه میان ورزشکاران ملی، این رویکرد میتواند اضطراب رقابتی را کاهش داده و آمادگی ذهنی را تقویت کند. با وجود شواهد موجود، مرور نظاممند مطالعات اخیر برای بررسی جامع اثرات ذهنآگاهی بر عملکرد و سلامت روان ورزشکاران ضروری است.
هدف: هدف مطالعه حاضر بررسی مرور سیستماتیک بررسی تأثیر ذهن آگاهی بر کیفیت زندگی و عملکرد روانشناختی ورزشکاران ملی بود.
روش: این پژوهش بهصورت مرور سیستماتیک با هدف بررسی اثرات ذهنآگاهی بر کیفیت زندگی و عملکرد روانشناختی ورزشکاران ملی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه مقالات علمی منتشرشده بین سالهای 2020 تا 2025 در پایگاههای اطلاعاتی SID، Magiran، Springer، Scopus، PubMed، ScienceDirect و Google Scholar بود. جستجوی مطالعات با استفاده از کلیدواژههای مرتبط همچون «ذهنآگاهی»، «عملکرد روانشناختی»، «کیفیت زندگی»، «بهزیستی روانی»، «ورزشکاران ملی»، «ورزشکاران نخبه»، «درمان پذیرش و تعهد»، «پروتکل ذهنآگاهی-پذیرش-تعهد»، «کاهش استرس مبتنی بر ذهنآگاهی» و «ارتقاء عملکرد ورزشی مبتنی بر ذهنآگاهی» انجام شد. نمونهگیری به روش هدفمند و بر اساس معیارهای ورود و خروج از پیش تعریفشده صورت گرفت و در نهایت 15 مقاله واجد شرایط وارد مطالعه شدند. دادههای استخراجشده با استفاده از نرمافزار اکسل طبقهبندی، خلاصهسازی و بهصورت تحلیل توصیفی گزارش گردید.
یافته ها: نتایج نشان داد مداخلات مبتنی بر ذهنآگاهی موجب بهبود معنادار عملکرد ورزشی، ارتقاء شاخصهای روانشناختی (جریان ذهنی، استحکام و خودکارآمدی، تابآوری)، کاهش اضطراب رقابتی، افسردگی، استرس و خستگی روانی شدند. این اثرات در ورزشکاران سطح بالا و برنامههای بیش از ۷ هفته پایدارتر بود. همچنین، تغییرات مثبت در شاخصهای عصبی (افزایش امواج تتا، آلفا، SMR و بتا و بهبود تمرکز و تنظیم هیجان) گزارش شد، هرچند اثرات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی کمتر پایدار بودند. کیفیت شواهد متوسط تا پایین و تنوع پروتکلها، فقدان استانداردسازی و وابستگی به ابزارهای خودسنجی از چالشهای اصلی بودند.
نتیجهگیری: نتایج این مرور نظاممند نشان داد مداخلات مبتنی بر ذهنآگاهی، بهویژه برنامههای طولانیمدت و ساختارمند، موجب بهبود عملکرد ورزشی، ارتقاء شاخصهای روانشناختی و کاهش اضطراب رقابتی در ورزشکاران ملی و نخبه میشوند. این رویکرد با تقویت تمرکز، خودتنظیمی و تابآوری روانی، به ارتقاء کیفیت زندگی ورزشکاران کمک میکند. با این حال، محدودیتهای روششناختی و تنوع پروتکلها، ضرورت انجام مطالعات آینده با طراحی دقیقتر و استفاده از شاخصهای عینی را برجسته میسازد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1404/5/3 | پذیرش: 1404/7/8 | انتشار: 1405/1/1
| بازنشر اطلاعات |
 |
این مقاله تحت شرایط مجوز کرییتیو کامنز (CC BY-NC-ND) قابل بازنشر است. |