زمینه: بررسی ادبیات حوزه معلمان ابتدایی و عوامل مؤثر بر شغل آن ها مانند فرسودگی شغلی، سلامت روانی، سرمایه اجتماعی و تعارض کار-خانواده نشان داد تاکنون مطالعه ای به بررسی تفاوت های جنسیتی معلمان ابتدایی شهر تهران از این منظر نپرداخته است.
هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی تفاوت های جنسیتی در فرسودگی شغلی، تعارض کار-خانواده، سلامت روانی و سرمایه روانشناختی در معلمان ابتدایی شهر تهران بود.
روش: روش این پژوهش توصیفی و از نوع پس رویدادی و علّی-مقایسهای بود. جامعه آماری شامل معلمین ابتدایی شهر تهران (۱۲۶۵۶ نفر) و نمونه ۴۰۰ نفر (۲۲۳ زن و ۱۷۷ مرد) بود که با روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب مساوی (از هر منطقه ۵۰ معلم) انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه فرسودگی شغلی (مسلش و جکسون، ۱۹۸۱) پرسشنامه تعارض کار و خانواده (کارلسون و همکاران، ۲۰۰۰) پرسشنامه سلامت روانی (گلدبرگ و هیلر، ۱۹۷۹) پرسشنامه سرمایه روانشاختی (لوتانز، ۲۰۰۷) بود. روش تجزیه و تحلیل شامل استفاده از میانگین، انحراف معیار، کجی، کشیدگی و آزمون t مستقل بود.
یافته ها: تفاوت جنسیتی معناداری در فرسودگی شغلی، سرمایه روانشناختی و تعارض کار خانواده وجود دارد. فرسودگی شغلی، سرمایه روانشناختی و تعارض کار خانواده در معلمان زن به طور معناداری بیشتر از معلمان مرد بود (۰۵/۰ >P) ولی تفاوت دو جنس در متغیر سلامت روان معنادار نبود (۰۵/۰ <P).
نتیجه گیری: امروزه زنان در کنار نقش کلیدی در خانواده و تربیت فرزندان، به عنوان نیروی انسانی توانمند و کارآمد در جامعه حضور دارند. وجود مشکل در هر کدام از این دو حوزه آسیب زاست. طبق یافته های این پژوهش و با توجه به بالاتر بودن میزان این متغیرها در معلمان زن، فراهم نمودن خدمات مشاوره روانشناختی و کارگاه های آموزشی روانشناسی ویژه آن ها و انعطاف پذیر کردن ساعات کاری معلمان در جهت کاهش میزان فرسودگی شغلی و تعارض کار-خانواده در معلمان می تواند مؤثر باشد.