فاطمه عباسی طهرانی، محمد نقی فراهانی، مهناز شاهقلیان قهفرخی، بلال ایزانلو،
دوره ۲۱، شماره ۱۱۸ - ( ۱۰-۱۴۰۱ )
زمینه: بررسی ادبیات پژوهشی نشان داد که خودمدیریتی درد مزمن، نقش مهمی در سلامتی و کارکرد بهینه افراد مبتلا دارد، اما پژوهش‌های اندکی به بررسی عوامل دخیل در آن در قالب یک مدل روانشناختی پرداخته‌اند.
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی برازش مدل مفهومی خودمدیریتی درد مزمن بر اساس مهارت‌های ذهن‌آگاهی، باورهای فراشناختی و راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان با داده‌های تجربی حاصل از افراد مبتلا به دردهای مزمن اسکلتی - عضلانی طرح‌ریزی شد.
روش: طرح این پژوهش، توصیفی - همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه افراد مبتلا به دردهای مزمن اسکلتی - عضلانی مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های شهر تهران در حدفاصل تیرماه ۱۳۹۹ تا دی‌ماه ۱۴۰۰ بود. از این میان تعداد ۲۷۲ نفر از افراد واجد شرایط از دو بیمارستان امام حسین (ع) و بعثت تهران، به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های خودمدیریتی درد مزمن (نیکولاس و همکاران، ۲۰۱۲)، پنج‌وجهی ذهن‌آگاهی (بائر و همکاران، ۲۰۰۸)، باورهای فراشناختی (ولز و کارترایت - هاتون، ۲۰۰۴)، نظم‌جویی شناختی هیجان (گارنفسکی و کرایج، ۲۰۰۶) و درجه‌بندی شدت درد مزمن (ون کورف و همکاران، ۱۹۹۲) به صورت پیمایش بر خط (اینترنتی) جمع‌آوری و سپس تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که مدل مفهومی خودمدیریتی درد مزمن بر اساس داده‌های حاصله، برازش مناسب و معناداری داشت
(۲/۴۱ =CMIN/d، ۰/۰۶۸ =SRMR، ۰/۰۶۸ =RMSEA، ۰/۰۷۷ =PNFI، ۰/۹۰۳ =CFI، ۰/۹۰۴ =IFI، ۰/۸۷۲ =GFI). منطبق بر یافته‌ها، تمامی متغیرهای پیش‌بین به شکل مستقیم قابلیت تبیین خودمدیریتی درد مزمن را داشتند (۰/۰۵ >p). بعلاوه بیشتر مسیرهای غیرمستقیم نیز تأثیرات معناداری بر خودمدیریتی درد مزمن نشان دادند (۰/۰۵ >p).
نتیجه‌گیری: روابط ساختاری مهارت‌های ذهن‌آگاهی، باورهای فراشناختی و راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان می‌توانند تبیین قابل توجهی از خودمدیریتی درد مزمن در افراد مبتلا به دردهای مزمن اسکلتی - عضلانی ارائه دهند. لذا طراحی مداخلات آموزشی بر مبنای روابط ساختاری مدل مذکور می‌تواند به بهبود خودمدیریتی درد مزمن در این افراد بیانجامد.
