۳۷ نتیجه برای فراشناخت
قوام ملتفت، زهره رنجبر،
دوره ۱۴، شماره ۵۳ - ( ۳-۱۳۹۴ )
چکیده
اهمالکاری به تأخیر ارادی در انجام دادن تکالیف و موکول کردن آن تکالیف به زمان دیگری، به‌دلیل تنبلی اشاره دارد. تأثیر عوامل بافتی و شخصیتی بر اهمالکاری در تحقیقات زیادی مورد کنکاش قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر، پیشبینی اهمالکاری تحصیلی بر اساس ویژگی‌های شخصیت با واسطه‌گری راهبردهای خودگردانی در دانشجویان می‌باشد. بدین‌منظور۳۲۰ (۱۷۰پسر۱۵۰ دختر) دانشجو از دانشگاه تهران به روش نمونهگیری خوشه‌ای تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب و به پرسشنامه‌ای متشکل از: پرسشنامه سنجش شخصیت گلدبرگ، پرسشنامه اهمالکاری تحصیلی سولومون و راث‌بلوم، پرسشنامه راهبردهای خودگردانی پنتریچ و دیگروت پاسخ دادند. اعتبار و درستی پرسشنامه‌ها نیز محرز گردید. نتایج پژوهش به‌طور کلی نشان داد که اهمالکاری تحصیلی تحت‌تأثیر ویژگی‌های شخصیتی و راهبردهای خودگردانی قرار دارد. بدین‌صورت که روان‌رنجورخویی، به‌صورت مثبت اثر مستقیم و غیرمستقیم بر اهمالکاری تحصیلی دارد و وظیفه‌شناسی به‌صورت منفی اثر مستقیم و غیرمستقیم بر اهمالکاری دارد. برون‌گرایی نیز با اهمالکاری اثر مستقیم و غیرمستقیم دارد. و گشودگی به تجربه با اهمالکاری رابطه منفی وجود دارد. همچنین راهبردهای شناختی و فراشناختی به‌صورت منفی با اهمالکاری رابطه دارد. و راهبردهای خودگردانی توانسته نقش واسطه‌ای ایفا کند. با توجه به یافته‌های این پژوهش میتوان بیان نمود رابطه بین ویژگی‌های شخصیت و اهمالکاری تحصیلی تحت تأثیر راهبردهای خودگردانی قرار دارد. به‌عبارتی دیگر راهبردهای خودگردانی مکانیسم این رابطه را روشن می‌کند. در ادامه به بحث و بررسی درباره کاربرد نتایج به همراه پیشنهادها و محدودیت‌های این پژوهش پرداخته شده است.
حسین ذوالفقاری، سودابه ارشادی‌منش،
دوره ۱۶، شماره ۶۳ - ( ۹-۱۳۹۶ )
چکیده
پژوهش‌های زیادی در زمینه تأثیر مثبت آموزش راهبردهای فراشناختی بر افزایش درک مطلب دانش‌آموزان و دانشجویان صورت گرفته است. اما آیا آموزش راهبردهای فراشناختی بر روی دانش فراشناختی دانشجویان آموزش از راه دور مؤثر است. پژوهش حاضر، به‌منظور بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناختی SQP۴R (۱۳۸۷) بر افزایش دانش فراشناختی دانشجویان دانشگاه پیام نور انجام گرفت. طرح تحقیق به‌کار رفته در این پژوهش طرح آزمایشی از نوع طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل بود. نمونۀ پژوهش شامل ۳۰ نفر دانشجو (۱۵ پسر و ۱۵ دختر) از دانشگاه پیام نور شهرستان همدان بود که با روش نمونهگیری خوشه ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش عبارت بود از: پرسشنامه آگاهی فراشناختی از راهبردهای خواندن MARSI (مختاری و ریچارد، ۲۰۰۲) برای بررسی و تحلیل نتایج از تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج تحلیل کواریانس نشان‌دهندۀ اثربخشی مثبت و معنادار آموزش راهبردهای فراشناختی در افزایش دانش فراشناختی در دانشجویان گروه آزمایشی بود (۰/۰۵P<). بدین‌صورت که دانش فراشناختی آزمودنیهای گروه آزمایش در پس آزمون نسبت به پیش آزمون و گروه گواه نشان‌دهنده افزایش سطح دانش فراشناختی درتمام زمینه‌ها بود. این بدان معنا است که آموزش راهبردهای فراشناختی در افزایش دانش فراشناختی دانشجویان اثر مثبت دارد.
محمد ابراهیم مداحی،
دوره ۱۶، شماره ۶۳ - ( ۹-۱۳۹۶ )
چکیده
با توجه به شیوع بالای سوء مصرف مواد و اینکه میزان عود در سوء مصرف‌کنند گان یکی از دغدغه‌های بزرگ جامعه است. آیا میتوان عود سوء مصرف مواد را بر اساس عوامل روانشناختی پیشبینی کرد؟ هدف از انجام این پژوهش پیشبینی عود سوءمصرف مواد بر اساس باورهای فرا شناختی می‌باشد. روش این پژوهش از نوع همبستگی است.
جامعه آماری این پژوهش، کلیه مراجعین مراکز درمان سرپایی اعتیاد استان قم (حدود ۱۰۰ مرکز که هر کدام بین ۵۰ تا ۴۰۰ بیمار تحت پوشش دارند) می‌باشد، حجم نمونه این پژوهش، از طریق نمونهگیری در دسترس ۳۰۰ بیمار انتخاب شد، که شامل۱۵۰ بیماری که دچار عود سوءمصرف مواد (۷۵ بیمار تحت درمان با متادون MMT و ۷۵ بیمار تحت درمان با بوپرنورفینBMT) و ۱۵۰ بیماری که عود سوء مصرف مواد را نداشته‌اند، می‌باشد و همچنین دو گروه عود کرده و عود نکرده همتا شده‌اند و پرسشنامههای باورهای فراشناختی را تکمیل نمودند.
داده‌های این پژوهش از طریق تحلیل واریانس، همبستگی پیرسون و رگرسیون به روش لجستیک با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته پژوهش نشان داد که، باورهای فراشناختی ۲۴درصد از احتمال عود سوءمصرف مواد را پیشبینی می‌کنند (سطح معناداری ۰/۰۴۶). بنابراین با توجه به مختل بودن باورهای ناکارآمد فراشناختی در بیماران مبتلا به سوءمصرف مواد، به‌نظر میرسد درمان‌های مبتنی بر باورهای فراشناختی از عود بیماران در طول دوره درمان پیشگیری می‌کند.
سارا هاشمی، اکبر نیک‌پژوه،
دوره ۱۷، شماره ۶۵ - ( ۱-۱۳۹۷ )
چکیده
تحقیقات نشان می‌دهد بیماری عروق کرونر قلب، از علت‌های اصلی مرگ و ناتوانی در دنیاست که کارآمدی مفید افراد را کاهش می‌دهد. با توجه به پیشینه، عوامل روانشناختی می‌تواند بسیاری از وجوه زندگی و ارتباطات بیماران را دگرگون سازد. بنابراین آیا بکارگیری مداخلات روانشناختی در جهت تعدیل و بهبود اثرات بیماری در زندگی بیماران مؤثر است؟ هدف از این تحقیق، اثربخشی درمانگری فراشناختی بر الگوهای ارتباطی زوجین در بیماران مبتلا به انسداد عروق کرونر می‌باشد.
پژوهش در قالب طرح نیمه‌آزمایشی (پیشآزمون و پسآزمون و با گروه گواه) انجام گردیده، نمونه مورد نظر متشکل از ۳۰ بیمار مبتلا به انسداد عروق کرونر به‌صورت در دسترس از میان بیماران مراجعه کننده به مرکز آموزشی و درمانی قلب و عروق شهید رجایی انتخاب و پس از تقسیم به دو گروه آزمایش و گواه به‌صورت تصادفی در پژوهش حاضر شدند. پس از پاسخگویی به سؤالات پرسشنامه الگوهای ارتباطی زوجین کریستنسن و سالاوی (۱۹۹۰)، گروه آزمایش در ۸ جلسه هفتگی و ۲ ساعته مداخله فراشناختی شرکت کردند. افراد گروه گواه در این مداخله شرکت نکردند. نتایج حاکی از تأثیر معنادار به‌کارگیری رویکرد فراشناختی در بهبود الگوهای ارتباطی زوجین (میزان معناداری ۰/۰۰۱) بود. به این معنی که آموزش رویکرد فراشناختی منجربه بهبود الگوهای ارتباطی زوجین در گروه آزمایش گردید.
سیمین عمرانی، فرهاد جمهری، حسن احدی،
دوره ۱۷، شماره ۶۸ - ( ۸-۱۳۹۷ )
چکیده
زمینه: سازگاری زناشویی، حالتی است که در آن یک احساس کلی از رضایت و شادکامی در زن و شوهر نسبت به ازدواج شان و نسبت به یکدیگر وجود دارد. اما نقش دو مقولۀ باورهای فراشناختی و نقش میانجی گر تعارض های زناشویی در سازگاری زناشویی چقدر می تواند اهمیت داشته باشد. هدف: هدف پژوهش حاضر پیش بینی سازگاری زناشویی بر اساس باورهای فراشناختی و نقش میانجی تعارض های زناشویی در دانشجویان متأهل بود. روش: روش پژوهش، روش توصیفی و از نوع طرح های همبستگی و روش مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری در پژوهش حاضر تمام دانشجویان متأهل مشغول به تحصیل در دانشگاه آزاد واحدهای تهران بودند که ملاک های ورود به پژوهش را دارا بودند. تعداد افراد نمونه جمعاً ۴۰۰ نفر، ۲۰۰ زن متأهل و ۲۰۰ مرد متأهل بود که با توجه به برآورد حجم نمونه در پژوهش های مبتنی بر الگویابی معادلات ساختاری تعیین شد. ابزار اندازهگیری شامل پرسشنامه سازگاری زناشویی اصلاح شده اسپانیر(۱۹۷۶)، پرسشنامه ی باورهای فراشناختی ولز(۱۹۹۷)، و پرسشنامه تعارضات زناشویی براتی و ثنایی(۱۹۹۹) بودند. یافته ها: نتایج مدل اندازه گیری نشان داد که خرده مقیاس های پژوهش همگی بارهای عاملی معناداری دارند. همچنین شاخص های برازش مدل پس از ایجاد کوواریانس بین برخی نشانگرهای متغیرهای باورهای فراشناختی و تعارضات زناشویی در وضعیت مطلوبی قرار گرفتند. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد باورهای فراشناختی بر سازگاری زناشویی دانشجویان متأهل اثر غیرمستقیم( به واسطه ی تعارضات زناشویی) دارد (۰/۰۵>p) تعارضات زناشویی بر سازگاری زناشویی به صورت مستقیم اثر می گذارد(۰/۰۵>p). همچنین تعارض های زناشویی در تبیین و پیش بینی سازگاری زناشویی دانشجویان متأهل نقش میانجی گر دارند(۰/۰۵>p). نتیجه گیری: متغیر تعارض های زناشویی از یک سو تحت تأثیر باورهای فراشناختی قرار می گیرند و از سوی دیگر می توانند اثرات معناداری بر سازگاری زناشویی داشته باشد.
عباس اصغری شربیانی، اکبر عطادخت،
دوره ۱۸، شماره ۷۴ - ( ۲-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه: مطالعات زیادی به نقص در نظم جویی هیجانات در اختلال فزون کنشی/کمبود توجه اشاره کرده اند، اما مسأله اصلی این است که آیا ضعف نظم جویی هیجان در این اختلال می تواند متأثر از تئوری ذهن و فراشناخت باشد؟ هدف: هدف از این پژوهش پیش بینی ضعف نظم جویی هیجان بر اساس تئوری ذهن و فراشناخت در دانش آموزان پسر مبتلا به اختلال فزون کنشی/کمبود توجه بود. روش: روش پژوهش توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانش آموزان پسر پایه ششم مقطع ابتدایی (۲۵۶۷ نفر) شهرستان بستانآباد و سراب در سال تحصیلی ۹۶-۱۳۹۷ بود. نمونه پژوهش شامل ۹۰ دانش آموز مبتلا به اختلال فزون کنشی/کمبود توجه بود که از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه کانرز معلمان (۱۹۹۸)، پرسشنامه نظم جویی هیجان گراس و جان (۲۰۰۳)، مقیاس فراشناخت کودکان اسپرلینگ و همکاران (۲۰۰۲)، و آزمون نظریه ذهن قمرانی و همکاران (۱۳۸۵) جمعآوری شدند. یافته ها: نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد فراشناخت و تئوری ذهن با هم ۳۴ درصد از تغییرات متغیر ارزیابی مجدد شناختی و ۴۲ درصد از تغییرات متغیر بازداری هیجانی را به طور معناداری پیش بینی کردند (۰/۰۵p<). نتیجه گیری: براساس نتایج تحقیق نظریه ذهن و فراشناخت در ضعف نظم جویی هیجان کودکان مبتلا به اختلال فزون کنشی/کمبود توجه نقش مهمی دارند.
میرنادر میری، نادر حاجلو، سجاد بشرپور، محمد نریمانی،
دوره ۱۸، شماره ۷۸ - ( ۶-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه: مطالعات زیادی به رابطه مستقیم خود نظم جویی هیجانی، حمایت اجتماعی ادراک شده و باورهای فراشناختی با رفتارهای اعتیادآور پرداخته اند، اما در زمینه رابطه غیرمستقیم حمایت اجتماعی ادراک شده و باورهای فراشناختی با اعتیاد به بازی های ویدئویی-رایانه ای با میانجی گری خود نظم جویی هیجانی پژوهشی صورت نگرفته است. بنابراین، مسئله این است که آیا خود نظم جویی هیجانی می تواند در این رابطه نقش میانجی داشته باشد؟ هدف: این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی خودنظم جویی هیجانی در رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک شده و باورهای فراشناختی با اعتیاد به بازی های ویدئویی-رایانه ای در دانش آموزان پسر انجام شد. روش: این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان (نوجوانان) پسر متوسطه دوره اول تهران در سال ۹۸- ۱۳۹۷ بودند. حجم نمونه شامل ۴۰۵ دانش آموز بود که از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه های مقیاس اعتیاد به بازی های ویدئویی-رایانه ای (آنیوتاورن، ۲۰۰۸)، خودنظم جویی هیجانی (گارنفسکی و همکاران، ۲۰۰۱)، حمایت اجتماعی ادراک شده (زیمت و همکاران، ۱۹۸۸) و باورهای فراشناختی (ولز و کارترایت-هاتون، ۲۰۰۴) جمع آوری شدند. دادهها با استفاده از همبستگی پیرسون، رگرسیون و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته های تحقیق نشان دادند که حمایت اجتماعی ادراک شده و باور مثبت درباره نگرانی بر خودنظم جویی هیجانی و اعتیاد به بازی های ویدیوئی – رایانه ای و از سوی دیگر خودنظم جویی هیجانی بر اعتیاد به بازی های ویدیوئی – رایانه ای تأثیرگذار است(۰۱/۰p<). نتیجه گیری: افرادی که از میزان حمایت اجتماعی ادراک شده و باور مثبت درباره نگرانی بیشتری برخوردارند، میزان خودنظم جویی هیجانی در آنها افزایش یافته ودر نتیجه میزان اعتیاد در آنها کاهش می یابد.
عاطفه عباسی، اصغر آقایی، حسین ابراهیمی مقدم،
دوره ۱۸، شماره ۷۸ - ( ۶-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه: بروز اختلال اضطراب فراگیر، فرآیندهای روانشناختی، شناختی، ارتباطی و اجتماعی افراد را با آسیب جدی مواجه ساخته و تابآوری آنها را کاهش می‌دهد. اما آیا درمان فراشناختی به بهبود تابآوری افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر کمک می‌کند. هدف: بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان فراشناختی بر تابآوری افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر انجام گرفت. روش: روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری پژوهش، شامل تمام افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر تهران در سال ۱۳۹۶ بود. در این پژوهش از روش نمونهگیری غیراحتمالی هدفمند و گمارش تصادفی استفاده شد. پس از انتخاب حجم نمونه و گمارش آنها در گروههای آزمایش و گواه، گروه آزمایش مداخله فراشناخت‌درمانی (ولز، ۲۰۰۹) را در ۱۰ جلسه طی سه ماه به صورت هفته ای یک جلسه ۹۰ دقیقه ای دریافت نمود. پرسشنامههای مورداستفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر (اسپیتزر و همکاران، ۲۰۰۶) و تابآوری (کانر و دویسون، ۲۰۰۴) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تجزیه و تحلیل شد. یافتهها: نتایج نشان داد که درمان فراشناختی بر تابآوری بیماران افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر مؤثر بوده است (۰/۰۰۱P<). علاوه بر این نتایج نشان داد که این درمان توانسته تأثیر خود را در زمان نیز به شکل معناداری حفظ نماید (۰/۰۰۱P<). میزان تأثیر آماری درمان فراشناختی بر تابآوری بیماران افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر ۵۸ درصد بود. نتیجه گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر میتوان چنین نتیجه گرفت که درمان فراشناختی با بهره‌گیری از فنونی همچون به تعویق انداختن نگرانی، چالش با باورهای مربوط به خطر، متوقف کردن مهار رفتارهای اجتنابی، دارای کارآیی بالینی مناسبی در جهت بهبود تابآوری بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر به شمار می رود.
رقیه صادق‌زاده، حسن احدی، فریبرز درتاج، غلامرضا منشئی،
دوره ۱۸، شماره ۷۸ - ( ۶-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه: وابستگی به شبکه‌های اجتماعی مجازی توأم با پیامدهای منفی روانشناختی و غیرروانشناختی است؛ اما آیا تلفیق درمان شناختی -رفتاری و آموزش مبتنی بر فراشناخت می‌تواند نقش مؤثری در کاهش این وابستگی داشته باشد؟ هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثربخشی تلفیق درمان شناختی - رفتاری و آموزش مبنتی بر فراشناخت در کاهش وابستگی به شبکه‌های اجتماعی مجازی است. روش: طرح پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با پیشآزمون – پس آزمون و گروه گواه می‌باشد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامۀ وابستگی به شبکه‌های اجتماعی مجازی (صادق زاده، احدی، درتاج و منشئی، ۱۳۹۷) است. در پژوهش حاضر با استفاده از نمونهگیری در دسترس از بین دانش‌آموزانی که نمرۀ بالایی در وابستگی به شبکه‌های اجتماعی کسب کردند ۳۰ نفر داوطلب به طور تصادفی به دوگروه آزمایشی و گواه تقسیم گردیدند. گروه آزمایش از دوازده جلسه‌ی آموزشی بر اساس یک پروتوکل محقق ساخته (۱۳۹۷) بهره بردند. یافتهها: نتایج تحلیل آماری نشان داد که گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه میانگین نمرات کمتری در مقیاس وابستگی به شبکه‌های اجتماعی کسب کرده‌اند که این تفاوت (آلفای ۰/۰۵) معنادار تشخیص داده شد. نتیجه گیری: بر این اساس میتوان گفت که بستۀ تلفیقی پژوهش حاضر اثربخش واقع شده و می تواند راهگشای مشاورین، اولیا و سیاست گذاران آموزشی در کاهش وابستگی به شبکه های اجتماعی مجازی باشد.
ثریا اسدی، سید عبدالمجید بحرینیان، علی اصغر اصغرنژاد فرید،
دوره ۱۸، شماره ۸۰ - ( ۸-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه: مرور پژوهشی نشان می دهد که درمان مبتنی بر فراشناختی بر متغیرهای مختلفی تأثیر دارد و همچنین زنان سرپرست خانوار در راهبردهای کنترل فکر دچار مشکل هستند؛ اما مسأله این است که درمان فراشناختی بر راهبردهای کنترل فکر زنان سرپرست خانوار چه تأثیری دارد؟ هدف: این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی درمان فراشناخت بر راهبردهای کنترل فکر زنان سرپرست خانوار شهر تهران انجام شد. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه گواه بود. از جامعه زنان سرپرست خانوار شهر تهران در سال ۱۳۹۷، ۴۰ زن سرپرست خانوار به صورت دردسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش ۸ جلسه ۹۰ دقیقهای درمان فراشناختی ولز (۲۰۰۰) دریافت کردند. راهبردهای کنترل فکر با پرسشنامه راهبردهای کنترل فکر ولز ودیویس (۱۹۹۴) سنجیده شد و داده های پژوهش با استفاده از کواریانس تحلیل شد. یافته ها: نتایج کواریانس نشان دادکه درمان فراشناختی بر افزایش راهبردهای کنترل فکر و مؤلفه های توجه برگردانی، کنترل اجتماعی و ارزیابی مجدد زنان سرپرست خانوار تأثیر معنیداری دارد (۰/۰۰۱≥p). نتیجه گیری: به منظور بهبود راهبردهای کنترل فکر و مؤلفه های آن یعنی توجه برگردانی، کنترل اجتماعی و ارزیابب مجدد زنان سرپرست خانوار میتوان از درمان فراشناختی بهره گرفت.
حسین ذوالفقاری،
دوره ۱۸، شماره ۸۴ - ( ۹-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه: «تفکر انتقادی» فرآیندی است که به منظور تفسیر و ارزیابی اطلاعات و تجربیات مورد استفاده قرار می گیرد. اما مسئله اصلی اینست، آیا آموزش راهبردهای فراشناختی بر ارتقاء تفکر انتقادی دانشجویان آموزش از راه دور تأثیر دارد؟ هدف: بررسی تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر ارتقاء «تفکر انتقادی» دانشجویان آموزش از راه دور بود. روش: پژوهش از پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح نوع پیش آزمون و پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه شامل کلیۀ دانشجویان آموزش از راه دور دانشگاه پیام نور استان همدان در سال تحصیلی ۹۸-۹۷ بود، تعداد ۳۰ نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دوگروه آزمایش و کنترل (۱۵ نفر) جایگزین شدند. ابزار عبارتند از: پرسشنامۀ تفکر انتقادی کالیفرنیا (فاسیون و فاسیون، ۱۹۹۰) و جلسات آموزشی راهبردهای فراشناختی (نادی، گردان شکن و گلپرور، ۱۳۹۰). نتایج با روش آنالیز کواریانس تحلیل شد. یافته ها: آموزش راهبردهای فراشناختی بر تفکر انتقادی دانشجویان اثربخش بود (۰/۰۱>P). نتیجه گیری: برای افزایش تفکر انتقادی دانشجویان می توان از آموزش راهبردهای فراشناختی استفاده کرد.
پیمان مام شریفی، زینب کورانی، فریبرز درتاج، قباد حق محمدی شراهی، مجید سهی،
دوره ۱۹، شماره ۹۴ - ( ۱۰-۱۳۹۹ )
چکیده
زمینه: مطالعات متعددی به پیش بینی آمادگی به اعتیاد و باورهای فراشناختی و هیجان خواهی و پنج عامل بزرگ شخصیت پرداخته اند. اما پژوهشی که به تدوین مدل پیش بینی آمادگی به اعتیاد بر اساس باورهای فراشناختی و هیجان خواهی: نقش واسطه ای پنج عامل بزرگ شخصیت پرداخته باشد مغفول مانده است. هدف: تدوین مدل پیش بینی آمادگی به اعتیاد بر اساس باورهای فراشناختی، هیجانخواهی با نقش واسطه ای پنج عامل بزرگ شخصیت بود. روش: طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری تمامی کارکنان فاز نهم و دهم شرکت عسلویه (پالایشگاه پنجم) در سال ۱۳۹۸ بودند. ۲۵۰ نفر با روش نمونه گیری به‌صورت در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های آمادگی به اعتیاد وید و همکاران (۱۹۹۲)، باورهای فراشناختی ولز و کارت رایت - هاتون (۲۰۰۴)، هیجانخواهی زاکرمن (۱۹۹۳) و پرسشنامه شخصیتی نئو (۱۹۸۵) بودند. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: متغیرهای باورهای فراشناختی و هیجانخواهی رابطه مثبت معناداری با آمادگی به اعتیاد داشتند. تمامی مؤلفه های بزرگ شخصیت به جز روان رنجورخویی با آمادگی رابطه منفی معناداری داشتند. نتایج تحلیل مسیر حاکی از برازش مناسب مدل بود که هیجان خواهی هم به صورت مستقیم و هم از طریق روان رنجورخویی و توافق پذیری؛ و باورهای فراشناختی فقط به صورت غیرمستقیم و از طریق روان رنجورخویی و توافقپذیری توانستند آمادگی به اعتیاد را پیشبینی کنند (۰/۰۰۱ >p). نتیجه گیری: باورهای فراشناختی و هیجان خواهی در کنار سایر عوامل از جمله ویژگی های شخصیتی، نقشی کلیدی در آمادگی به اعتیاد ایفا می کنند و لزوم توجه به این عوامل در برنامه های پیشگیری ضروری است.
محمد‌صالح آشنا، محمدعلی بشارت، سعید ملیحی‌الذاکرینی، زهره رافضی،
دوره ۲۰، شماره ۹۷ - ( ۱-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه: پژوهش های پیشین نشان داده اند که درمان فراتشخیصی یکپارچه بر متغیرهای مختلفی تأثیر دارد. اما پیرامون اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه بر فراشناخت ها و فراهیجان های مثبت مادران کودکان مبتلا به سرطان شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف: این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه بر فراشناخت ها و فراهیجان های مثبت مادران کودکان مبتلا به سرطان انجام شد. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پسآزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه مادران کودکان مبتلا به سرطان که در بیمارستانهای محک، شهدای تجریش، بهرامی و حضرت علیاصغر در سال ۱۳۹۸ در شهر تهران تحت درمان بودند، تشکیل داد. ۳۱ نفر از مادران به با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و گروه گواه جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش حاضر عبارتند از، پرسشنامه فراشناختها و فراهیجانهای مثبت (بیر، ۲۰۱۱) و جلسات درمان فراتشخیصی یکپارچه (بارلو،۲۰۱۱). گروه آزمایش ۱۲ جلسه ۹۰ دقیقه ای درمان فراتشخیصی یکپارچه دریافت کردند. تحلیل دادهها با روش تحلیل کوواریانس انجام شد. یافته ها: درمان فرا تشخیصی یکپارچه بر بهبود مؤلفه های اعتماد به خاموشسازی افکار و احساسات، اعتماد به تفسیر احساسات خود به عنوان نشانه جلوگیری از واکنش فوری و تنظیم ذهن برای حل مسئله، اعتماد به نفس در تنظیم سلسله مراتب اهداف انعطاف پذیر و عملی مادران تأثیر معنی دار داشت (۰/۰۰۱≤ P). نتیجه گیری: مادرانی که در جلسات درمان فراتشخیصی یکپارچه شرکت کردند بهبود قابل ملاحظه ای در فراشناخت ها و فراهیجان های مثبت داشتند.
زهره رافضی، گلفام پیرعباسی، حسین اسکندری،
دوره ۲۰، شماره ۱۰۸ - ( ۹-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه: براساس بررسی های صورت گرفته خودنظم جویی هیجانی و قدرت ایگو از متغیرهای تأثیرگذار بر اضطراب است که در سازماندهی رفتار سازگارانه و جلوگیری از هیجان های منفی مؤثر است. درمان فراشناخت بر باورهای مربوط به کنترل تفکر، راهبردهای خودنظم جویی و افزایش قدرت من در افراد مضطرب مؤثر است اما در زمینه اثربخشی گروهی این درمان شکاف تحقیقی وجود دارد.
هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان فراشناختی گروهی بر خودنظم جویی هیجانی و قدرت ایگوی دانشجویان مضطرب انجام شد.
روش: این پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه بود. جامعۀ آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های علامه طباطبایی و شهید بهشتی تهران در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بودند که از میان آنها تعداد ۳۰ نفر به روش نمونه گیری دردسترس و با توجه به ملاک های ورود و خروج از مطالعه به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (۱۵ نفر) و گواه (۱۵ نفر) جای دهی شدند. گروه آزمایش طی ۱۰ جلسه ۴۵ تا ۶۰ دقیقهای به صورت گروهی درمان فراشناختی گروهی ولز و کارترایت (۲۰۰۸) را در کلینیک روانشناسی راه سبز دریافت کردند، گروه گواه نیز در لیست انتظار قرار گرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامۀ روانشناختی قدرت ایگو (PIES) مارکستروم و همکاران (۱۹۹۷) و پرسشنامۀ خودنظمجویی هیجانی هافمن و کشدان (۲۰۱۰) استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده با روش تحلیل کوواریانس چند متغیره انجام گرفت.
یافته ها: نتایج نشان داد که درمان فراشناختی گروهی به طور معناداری در افزایش امید (۲۸/۴۸)، خواسته (۵۹/۰۵)، هدف (۲۴/۱۶)، شایستگی (۴۴/۶۴)، وفاداری (۴۸/۵۰)، عشق (۹/۸۳)، مراقبت (۷۲/۷۴)، خرد (۱۰/۲۴)، سازگاری (۹۰/۹۲)، پنهانکاری (۲۷/۶۵) و تحمل (۳۳/۹۵) دانشجویان مضطرب مؤثر بود )۰/۰۰۱ (p≤.
نتیجه‌گیری: به نظر میرسد درمان فراشناختی گروهی می تواند با تعدیل باورهای نادرست در مورد کنترل ناپذیری نگرانی، باورهای منفی و افزایش خودباوری فرد منجر به کاهش اضطراب شود.
المیرا فصیحی اردبیلی، فاطمه گلشنی، محمدجعفر جوادی،
دوره ۲۰، شماره ۱۰۸ - ( ۹-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه: مطالعات متعددی به پیش بینی عملکرد تحصیلی بر اساس فراشناخت و ذهن آگاهی و مدت زمان استفاده از صفحات نمایشی و حرمت خود پرداخته اند. اما پژوهشی که به تدوین مدل عملکرد تحصیلی براساس مدت زمان استفاده از صفحات نمایشی و فراشناخت و ذهنآگاهی: نقش واسطه ای حرمت خود پرداخته باشد مغفول مانده است.
هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین ذهن آگاهی، فراشناخت و مدت زمان استفاده از صفحات نمایشی بر عملکرد تحصیلی با نقش واسطه ای حرمت خود در دانش آموزان دختر و پسر شهر تهران انجام شد.
روش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی و معادلات ساختاری بود. بودند که از بین آنها ۵۱۷ نفر (۲۶۰ پسر - ۲۵۷ دختر) به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. در این پژوهش برای گردآوری داده ها از پرسشنامه ذهنآگاهی فرایبورگ (۲۰۰۶)، پرسشنامه عملکرد تحصیلی درتاج (۱۳۸۳)، پرسشنامه حرمت خود کوپراسمیت (۱۹۶۷)، پرسشنامه فراشناخت ولز (۱۹۹۷) و پرسشنامه مدت زمان استفاده از صفحات نمایشی تیرگر (۱۳۹۷) استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: یافتهها نشان داد که مسیرهای مستقیم فراشناخت، ذهن آگاهی و مدت زمان استفاده از صفحات نمایشی با عملکرد تحصیلی معنی دار است (۰/۰۱ >p) و اثر مستقیم و غیر مستقیم فراشناخت و عملکرد تحصیلی با میانجیگری حرمت خود (۰/۲۰ =p)، ذهن آگاهی و عملکرد تحصیلی با میانجی گری حرمت خود (۰/۰۳ =p) و مدت زمان استفاده از صفحات نمایشی و عملکرد تحصیلی با میانجی گری حرمت خود (۰/۰۱ >p) معنی دار است.
نتیجه‌گیری: مدت زمان استفاده از صفحات نمایشی و فراشناخت و ذهن آگاهی در کنار سایر عوامل از جمله حرمت خود نقش کلیدی در عملکرد تحصیلی ایفا می کنند و لزوم توجه به این عوامل در بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان ضروری است.
حسین پورموسی بزنجانی، محمدعلی محمدی فر، سیاوش طالع پسند، علی محمد رضایی،
دوره ۲۰، شماره ۱۰۸ - ( ۹-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه: براساس نظریه شناختی - رفتاری؛ مشخص شده است که ساختارهای شناختی مانند باورهای زیربنایی بر مؤلفه های پردازش اطلاعات، رمزگردانی و فرآیندهای شناختی دیگر تأثیر میگذارد. ازاین رو، اهمالکاری تحصیلی رفتاری است که می‌تواند به دنبال باورها و ساختارهای شناختی مانند باورهای فراشناختی و باورهای انگیزشی ایجاد شود و همچنین می‌تواند تحت‌تأثیر فرآیندهای شناختی مانند راهبردهای یادگیری قرار گیرد.
هدف: به بررسی روابط ساختاری باورهای فراشناختی و انگیزشی با اهمال کاری دانشجویان براساس نقش واسطه ای راهبردهای یادگیری پرداخته شد.
روش: برای رسیدن به این هدف از روش همبستگی در قالب مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. از بین جامعهآماری دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاههای کرمان (۲۷۶۷۰ نفر جامعه آماری کل) ۴۰۰ نفر دانشجو جهت پاسخگویی به مقیاسهای باورهای فراشناختی نسبت به اهمالکاری فرینی و همکاران (۲۰۰۹)، باورهای انگیزشی پنتریچ و دیگروت (۱۹۹۰)، راهبردهای یادگیری وین اشتاین و پالمر (۲۰۰۲) و اهمالکاری تحصیلی مککلوسکی (۲۰۱۲) به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انتخاب شدند. همچنین، داده ها از طریق روش مدل معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
یافته ها: باورهای فراشناختی هم به صورت مستقیم (۰/۰۰۰۱ =, p ۰/۵۷ =β) و هم به غیرمستقیم (۰/۰۰۹=, p ۰/۱۷ =β) از طریق راهبردهای یادگیری بر اهمالکاری تحصیلی اثر مثبت و معنادار دارد. همچنین، مشخص شد که باورهای انگیزشی صرفاً به صورت غیرمستقیم (۰/۰۱ =, p ۰/۴۱- =β) از طریق راهبردهای یادگیری بر اهمال کاری تحصیلی اثر منفی و معنادار دارد.
نتیجه‌گیری: براساس نظریه شناختی - رفتاری میتوان مطرح کرد که باورهای فراشناختی و باورهای انگیزشی به عنوان باورهای زیربنایی بر پردازش اطلاعات به عنوان فرآیندهای شناختی اثر میگذارد و زمینه را برای پیامدهای رفتاری مختلف فراهم می‌کند. به عبارت دیگر، رفتارهای ناکارآمد بر طبق نظریه شناختی - رفتاری از طریق باورها و افکار ناکارآمد و پردازش اطلاعات معیوب ایجاد میشود.
بیان قادری، کامران یزدانبخش، جهانگیر کرمی،
دوره ۲۱، شماره ۱۰۹ - ( ۱-۱۴۰۱ )
چکیده
زمینه: اضطراب اجتماعی یکی از اختلالات بسیار شایع و ناتوان ساز در سن آموزش است، و در بسیاری از ابعاد زندگی افراد مبتلا پیامدهای نامطلوبی در پی دارد. اما مسأله ی اصلی پژوهش حاضر این است که آیا مدل ساختاری اضطراب اجتماعی بر اساس باورهای فراشناختی و طرحواره های سازش نایافته اولیه با میانجیگری راهبردهای شناختی تنظیم هیجانی با داده های تجربی برازش دارد؟
هدف: پژوهش حاضر به منظور تدوین و ارزیابی مدل ساختاری اضطراب اجتماعی بر اساس باورهای فراشناختی و طرحواره‌های سازش نایافته زگار اولیه با میانجی گری راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجانی انجام شد.
روش: این پژوهش همبستگی و بر اساس معادلات ساختاری بود. از جامعه ی آماری دانش آموزان دختر متوسطه ی دوم شهر کرمانشاه در سال تحصیلی ۹۹-۹۸، تعداد ۳۴۶ نفرانتخاب شدند و پرسشنامههای باورهای فراشناختی کودکان (MCQ-C)، فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره های سازش نایافته اولیه، پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان و پرسشنامه اضطراب اجتماعی را پاسخ دادند.
یافته ها: نتایج نشان داد که سه خرده مقیاس از باورهای فراشناختی، فرانگرانی منفی (۰/۰۱ P≤ ، ۰/۱۵ =β)، نظارت شناختی (۰/۰۱ P≤، ۰/۲۱ =β) و باورهای خرافه، تنبیه و مسئولیت SPR (۰/۰۱ P≤ ، ۰/۱۷ =β) و سه حوزه از طرحواره های سازش نایافته اولیه، طرد و بریدگی (۰/۰۱ P≤ ، ۰/۱۶ =β)، خوگردانی و عملکرد مختل (۰/۰۱ P≤ ، ۰/۲۳ =β) و گوش به زنگی افراطی و بازداری (۰/۰۱ P≤ ، ۰/۱۹ =β)، به طور مثبت و معناداری اضطراب اجتماعی را پیش بینی می کنند و همچنین نقش میانجی گری دو راهبرد تنظیم شناختی هیجان، نشخوار فکری و سرزنش خود، در رابطه بین باورهای فراشناختی و طرحواره های سازش نایافته اولیه با اضطراب اجتماعی در دختران نوجوان مورد تأیید قرار گرفت. و این متغیرها ۵۷ درصد واریانس اضطراب اجتماعی را تبیین می کنند.
نتیجه‌گیری: بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت تغییر باورهای فراشناختی و طرحواره‌های سازش نایافته اولیه و آموزش راهبردهای مناسب و کارآمد تنظیم هیجان و تغییر راهبردهای سازش نایافته نظم‌جویی شناختی هیجان می تواند در پیشگیری از ایجاد و تداوم و تشدید اضطراب اجتماعی در نوجوانان مفید باشد.
سید جواد دریادل، نیلوفر میکائیلی، اکبر عطادخت، پرویز مولوی،
دوره ۲۱، شماره ۱۱۰ - ( ۲-۱۴۰۱ )
چکیده
زمینه: افسردگی پس از زایمان ممکن است بر میزان دلبستگی مادر و نوزاد و سایر روابط خانوادگی تأثیر گذاشته و حتی تهدیدی برای امنیت و سلامت مادر، نوزاد و سایر فرزندان باشد. با وجود کارآمدی نسبی اغلب شیوه های شناخت درمانی در کنترل یا کاهش علائم افسردگی بعد از زایمان، کاربرد آن به دلیل نقص در تبیین عامل اصلی اختلال و ارائه راهکارهای درمانی مناسب، با کاستی های فراوانی روبرو بوده است. همچینن در زمینه تأثیر درمان فراشناختی مبتنی بر ذهن آگاهی انفصالی، بر فرانگرانی، تحریف شناختی و سایر علائم افسردگی بعد از زایمان، تحقیقات کمتری انجام شده است.
هدف: این پژوهش با هدف تعیین میزان اثربخشی درمان فراشناختی مبتنی بر ذهن آگاهی انفصالی بر فرانگرانی و تحریف شناختی بین فردی در زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان انجام گرفت.
روش: پژوهش حاضر یک مطالعه شبه آزمایشی و به شیوه پیش آزمون - پس آزمون دو گروهی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان مراجعه کننده به مرکز سلامت گلستان شهر اردبیل در سال‌های ۹۸-۱۳۹۷ بودند. روش نمونهگیری در دسترس بود. با استفاده از مقیاس های افسردگی بک (۱۹۹۶) و مقیاس افسردگی پس از زایمان ادینبورگ (۱۹۸۷)، ۴۰ نفر (۲۰ نفر گروه آزمایش و ۲۰ نفر گروه گواه) انتخاب شدند سپس برای گروه آزمایشی، پروتکل درمان فراشناختی مبتنی بر ذهن آگاهی انفصالی در طول ۸ جلسه در مرکز سلامت گلستان اردبیل، اجرا شده و نتایج براساس مقیاسهای فرانگرانی و تحریف شناختی بین فردی، به روش آماری کوواریانس تحلیل شده است.
یافته ها: نتایج نشان داد میانگین نمرات پس آزمون فرانگرانی و تحریف شناختی بین فردی در گروه آزمایشی و گروه گواه به طور معناداری متفاوت است. به بیان دیگر فرانگرانی ( ۳۱۷/۶۲ =F ؛ ۰/۰۵ > ۰/۰۰۱ =p ) و تحریف شناختی بین فردی ( ۳۳۱/۳۹ =F ؛ ۰/۰۵ > ۰/۰۰۱ =p ) بعد از مداخله درمانی در گروه آزمایشی به طور معناداری نسبت به گروه کنترل کاهش یافته است.
نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد درمان فراشناختی مبتنی بر ذهن آگاهی انفصالی، از طریق بهبود فرآیند تفکر، شناسایی و اصلاح باورهای فراشناختی منفی و ارائه پاسخ های شناختی مناسب، رویکرد درمانی اثربخشی در درمان نشانه های افسردگی پس از زایمان و کاهش فرانگرانی و تحریف شناختی بین فردی است.
سیده زهرا سید میرزایی، محمد حاتمی، محمد باقر حبی، جعفر حسنی،
دوره ۲۱، شماره ۱۱۷ - ( ۹-۱۴۰۱ )
چکیده
زمینه: تحقیقات نشان می دهد فراشناخت، تحمل ابهام و انعطاف‌پذیری روانشناختی با رفتار تابآوری در ارتباط هستند. اما در زمینه‌ی گستره مطالعات بومی پژوهشی در جامعه مورد تحقیق شکاف تحقیقاتی وجود دارد.
هدف: این پژوهش باهدف بررسی نقش فراشناخت، تحمل ابهام و انعطاف‌پذیری روانشناختی در پیشبینی تابآوری در همسران شهدای استان البرز انجام شد.
روش: روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه همسران شهدا در سال ۱۴۰۱- ۱۴۰۰ بود. ۴۵۱ نفر از طریق روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه های فراشناخت ولز و کاترایت هاتون (۲۰۰۴)، پرسشنامه پذیرش و عمل بوند و همکاران (۲۰۰۷)، پرسشنامه تحمل ابهام بودنر (۱۹۶۰) و پرسشنامه تاب آوری کونور و همکاران (٢٠٠٣) روی آن ها اجرا شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل رگرسیون خطی چندگانه انجام شد.
یافته ها: مطابق با تحلیل داده ها متغیرهای انعطاف‌پذیری روانشناختی (۰/۳۷ =β)، تحمل ابهام (۰/۲۵ =β)، وقوف شناختی (۰/۲۲ =β)، کنترل ناپذیری و خطرناک بودن افکار (۰/۱۹- =β)، و اعتماد شناختی (۰/۱۳- =β) به ترتیب نیرومندترین پیشبینی کننده‌های تاب آوری هستند. علاوه بر این، انعطاف‌پذیری روانشناختی (۰/۰۰۱ ≥p، ۷/۲۳ =F)، تحمل ابهام (۰/۰۰۱ ≥p، ۱۰/۶ =F) و وقوف شناختی (۰/۰۰۱ ≥p،۱۹/۵ =F) پیشبینی افزایش تابآوری هستند، اما باور به کنترل ناپذیری و خطرناک بودن افکار (۰/۰۰۳ ≥p، ۹۹/۲ =F) و اعتماد شناختی (۰/۰۱۲ ≥p، ۵۱/۲ =F) پیش بینی کننده کاهش تابآوری هستند.
نتیجه‌گیری: از یافته‌های بالا میتوان نتیجه گرفت که فراشناخت، تحمل ابهام و انعطاف پذیری روانشناختی با تاب آوری در ارتباط مستقیم است و موجب افزایش تاب آوری میشود. تکرار تحقیقات با نمونه های بیشتر در گروه های دیگر مورد نیاز است.
فاطمه عباسی طهرانی، محمد نقی فراهانی، مهناز شاهقلیان قهفرخی، بلال ایزانلو،
دوره ۲۱، شماره ۱۱۸ - ( ۱۰-۱۴۰۱ )
چکیده
زمینه: بررسی ادبیات پژوهشی نشان داد که خودمدیریتی درد مزمن، نقش مهمی در سلامتی و کارکرد بهینه افراد مبتلا دارد، اما پژوهش‌های اندکی به بررسی عوامل دخیل در آن در قالب یک مدل روانشناختی پرداخته‌اند.
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی برازش مدل مفهومی خودمدیریتی درد مزمن بر اساس مهارت‌های ذهنآگاهی، باورهای فراشناختی و راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان با داده‌های تجربی حاصل از افراد مبتلا به دردهای مزمن اسکلتی - عضلانی طرح‌ریزی شد.
روش: طرح این پژوهش، توصیفی - همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه افراد مبتلا به دردهای مزمن اسکلتی - عضلانی مراجعه‌کننده به بیمارستانهای شهر تهران در حدفاصل تیرماه ۱۳۹۹ تا دی‌ماه ۱۴۰۰ بود. از این میان تعداد ۲۷۲ نفر از افراد واجد شرایط از دو بیمارستان امام حسین (ع) و بعثت تهران، به عنوان نمونه انتخاب شدند. دادهها با استفاده از پرسشنامههای خودمدیریتی درد مزمن (نیکولاس و همکاران، ۲۰۱۲)، پنج‌وجهی ذهنآگاهی (بائر و همکاران، ۲۰۰۸)، باورهای فراشناختی (ولز و کارترایت - هاتون، ۲۰۰۴)، نظم‌جویی شناختی هیجان (گارنفسکی و کرایج، ۲۰۰۶) و درجه‌بندی شدت درد مزمن (ون کورف و همکاران، ۱۹۹۲) به صورت پیمایش بر خط (اینترنتی) جمعآوری و سپس تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافتهها: نتایج نشان داد که مدل مفهومی خودمدیریتی درد مزمن بر اساس داده‌های حاصله، برازش مناسب و معناداری داشت
(۲/۴۱ =CMIN/d، ۰/۰۶۸ =SRMR، ۰/۰۶۸ =RMSEA، ۰/۰۷۷ =PNFI، ۰/۹۰۳ =CFI، ۰/۹۰۴ =IFI، ۰/۸۷۲ =GFI). منطبق بر یافتهها، تمامی متغیرهای پیش‌بین به شکل مستقیم قابلیت تبیین خودمدیریتی درد مزمن را داشتند (۰/۰۵ >p). بعلاوه بیشتر مسیرهای غیرمستقیم نیز تأثیرات معناداری بر خودمدیریتی درد مزمن نشان دادند (۰/۰۵ >p).
نتیجه‌گیری: روابط ساختاری مهارت‌های ذهنآگاهی، باورهای فراشناختی و راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان می‌توانند تبیین قابل توجهی از خودمدیریتی درد مزمن در افراد مبتلا به دردهای مزمن اسکلتی - عضلانی ارائه دهند. لذا طراحی مداخلات آموزشی بر مبنای روابط ساختاری مدل مذکور می‌تواند به بهبود خودمدیریتی درد مزمن در این افراد بیانجامد.
