آدرس ایمیل خود را وارد نمایید
ثبت
پیام خود را بنویسید
تابستان 1404(مرداد)،
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
استاد، گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. ، Rezaeisharif@uma.ac.ir
چکیده: (58 مشاهده)
زمینه: رفتارهای خود آسیب‌رسان در بین نوجوانان به‌ویژه در ارتباط با فضای مجازی، در سال‌های اخیر شایع است و مشکلات متعددی را ایجاد کرده است؛ بنابراین بررسی این موضوع و تلاش برای ارتقای نوجوان، نیازمند درک جامع و عمیقی از رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی، متناسب با شرایط محیطی و فرهنگی هر کشور است. اگرچه در طول سال گذشته، افزایش رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته است، اما تحقیقات بسیار کمی در مورد این موضوع حیاتی در ایران وجود دارد.
هدف: پژوهش حاضر باهدف طراحی الگوی عوامل مؤثر بر رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی: یک مطالعه آمیخته اکتشافی انجام شد.
روش: این پژوهش با رویکرد آمیخته (کمی و کیفی) و به شیوه اکتشافی در دو فاز انجام شده است. در فاز اول (بخش کیفی)، به منظور شناسایی رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی، از روش سه‌سویه‌سازی استفاده شد. جامعه آماری این بخش شامل خبرگان حوزه‌های درمان اختلال‌های روانشناختی ناشی از فضای مجازی، شامل روان‌شناسان، مشاوران و متخصصان مرتبط در سطح شهر تهران بود. نمونه‌گیری به روش هدفمند انجام شد و داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته جمع‌آوری گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شد و نتایج حاصل برای طراحی ابزار اولیه (پرسش‌نامه) مورد استفاده قرار گرفت. در فاز دوم (بخش کمی)، ابزار طراحی‌شده بر اساس نتایج بخش کیفی شامل پرسش‌نامه‌ای با محوریت اطلاعات فردی و رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی بود که به‌صورت آنلاین در سراسر ایران توزیع شد. جامعه آماری این بخش شامل والدین، معلمان، مشاوران و متخصصان مرتبط با حوزه پژوهش بود. نمونه‌گیری به روش دردسترس انجام شد و پرسش‌نامه‌های 400 نفر از افراد نمونه پس از ارزیابی‌های اولیه برای تجزیه‌وتحلیل نهایی انتخاب شد. داده‌های بخش کمی با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی و با کاربرد نرم‌افزار Smart PLS 3.8 مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها: پژوهش حاضر نشان داد که رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی را می‌توان در دو مقوله اصلی دسته‌بندی کرد: عوامل فردی یا روانشناختی و عوامل اجتماعی. در ادامه، نتایج تحلیل عاملی تأییدی که بر روی داده‌ها انجام شد، برازش مناسب مدل دو عاملی رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی را تأیید نمود. همچنین، همبستگی مثبت و معناداری بین ابعاد عوامل فردی/روانشناختی و عوامل اجتماعی رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی مشاهده گردید (05/0 > P) که نشان‌دهنده روایی هم‌زمان مناسب ابزار است. اعتبار ابزار نیز از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برای هر دو عامل بالاتر از 7/0 به دست آمد که حاکی از قابلیت اعتماد مطلوب ابزار می‌باشد.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش می‌تواند مبنایی برای شناسایی و سنجش و مدیریت رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی در میان نوجوانان ایرانی و بهبود رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی در بین دختران متوسطه باشد.
هدف: پژوهش حاضر باهدف طراحی الگوی عوامل مؤثر بر رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی: یک مطالعه آمیخته اکتشافی انجام شد.
روش: این پژوهش با رویکرد آمیخته (کمی و کیفی) و به شیوه اکتشافی در دو فاز انجام شده است. در فاز اول (بخش کیفی)، به منظور شناسایی رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی، از روش سه‌سویه‌سازی استفاده شد. جامعه آماری این بخش شامل خبرگان حوزه‌های درمان اختلال‌های روانشناختی ناشی از فضای مجازی، شامل روان‌شناسان، مشاوران و متخصصان مرتبط در سطح شهر تهران بود. نمونه‌گیری به روش هدفمند انجام شد و داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته جمع‌آوری گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شد و نتایج حاصل برای طراحی ابزار اولیه (پرسش‌نامه) مورد استفاده قرار گرفت. در فاز دوم (بخش کمی)، ابزار طراحی‌شده بر اساس نتایج بخش کیفی شامل پرسش‌نامه‌ای با محوریت اطلاعات فردی و رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی بود که به‌صورت آنلاین در سراسر ایران توزیع شد. جامعه آماری این بخش شامل والدین، معلمان، مشاوران و متخصصان مرتبط با حوزه پژوهش بود. نمونه‌گیری به روش دردسترس انجام شد و پرسش‌نامه‌های 400 نفر از افراد نمونه پس از ارزیابی‌های اولیه برای تجزیه‌وتحلیل نهایی انتخاب شد. داده‌های بخش کمی با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی و با کاربرد نرم‌افزار Smart PLS 3.8 مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها: پژوهش حاضر نشان داد که رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی را می‌توان در دو مقوله اصلی دسته‌بندی کرد: عوامل فردی یا روانشناختی و عوامل اجتماعی. در ادامه، نتایج تحلیل عاملی تأییدی که بر روی داده‌ها انجام شد، برازش مناسب مدل دو عاملی رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی را تأیید نمود. همچنین، همبستگی مثبت و معناداری بین ابعاد عوامل فردی/روانشناختی و عوامل اجتماعی رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی مشاهده گردید (05/0 > P) که نشان‌دهنده روایی هم‌زمان مناسب ابزار است. اعتبار ابزار نیز از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برای هر دو عامل بالاتر از 7/0 به دست آمد که حاکی از قابلیت اعتماد مطلوب ابزار می‌باشد.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش می‌تواند مبنایی برای شناسایی و سنجش و مدیریت رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی در میان نوجوانان ایرانی و بهبود رفتارهای خود آسیب‌رسان در فضای مجازی در بین دختران متوسطه باشد.
واژه‌های کلیدی: رفتارهای خود آسیب‌رسان، عوامل مؤثر بر رفتارهای خود آسیب‌رسان، رفتارهای خود آسیب‌رسان متأثر از فضای مجازی
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط مجوز کرییتیو کامنز (CC BY-NC-ND) قابل بازنشر است. |
This work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0)