دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علومتربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران. ، spnaghash@ut.ac.ir
چکیده: (1373 مشاهده)
زمینه: رابطۀ درمانی یکی از مهمترین جنبههای رواندرمانی است که روشهای کمی رایجترین شیوۀ پژوهش در بارۀ آن بوده است. با این حال در دهۀ اخیر، پژوهشهای کیفی در این حوزه ادراکات نوینی را برای بالینگران فراهم کرده است. در این میان، دیدگاه پدیدارشناختی، تجربۀ درمانجویان از رابطۀ درمانی را به فرصتی برای غنای فهم پژوهشگران از فرآیند رواندرمانی بدل کرده است که در ادبیات پژوهشی فارسی زبان خلاء آن مشهود است.
هدف: هدف پژوهش حاضر یافتن پاسخ این پرسش است که درمانجویان رابطۀ درمانی را چگونه تجربه میکنند. این پژوهش، به دنبال فهمی بیواسطه و پدیدارشناسانه از عناصر رابطۀ درمانی بر اساس تجارب زیستۀ درمانجویان است.
روش: رویکرد این پژوهش کیفی و روش آن پدیدارشناسانی توصیفی است. جامعۀ هدف پژوهش، درمانجویان سابق رواندرمانی بوده که نمونهای 6 نفره از دواطلبان به صورت هدفمند و مطابق با ملاکهای ورود مطالعه از اعضای این جامعه گزینش شدند. دادههای پژوهش از طریق مصاحبههای عمیق نیمهساختاریافته فراهم شده و از طریق راهبرد چهار مرحلهای جیورجی (2003) مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: عناصر معنایی در قالب 5 حیطۀ محوریت رابطه و اتحاد درمانی در برابر مداخله، فهم استعاری از درمان به مثابۀ تسهیل درمان، کنشگری درمانجو در دیالوگ تجربه-روایت، اصالت، همدلی، توجه مثبت نامشروط؛ شاکلهبخش اصلی رابطۀ درمانی، اهمیت شخص درمانگر و سهم تأثیرات ارتباطی و بینشخصی در میدان تعاملی رواندرمانی ترسیم شد.
نتیجهگیری: مبنی بر یافتههای این پژوهش، تجربۀ درمانبخشی را میتوان در بافت رابطۀ دوسویه و کنشگرانۀ درمانجو - درمانگر توصیف کرد. کوششهای شخصی درمانجویان در کنار همکاری، همدلی و نگاه خالی از قضاوت درمانگر که حائز ظرفیتهای عاطفی و ارتباطی است معنا پیدا میکند. یافتههای این پژوهش به عنوان راهنمای ناظران و کارآموزان بالینی در جهت توسعۀ کیفیت اتحاد و رابطۀ درمانی قابل استفاده خواهد بود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1401/12/8 | پذیرش: 1402/2/10 | انتشار: 1402/5/9
بازنشر اطلاعات |
 |
این مقاله تحت شرایط مجوز کرییتیو کامنز (CC BY-NC-ND) قابل بازنشر است. |