آدرس ایمیل خود را وارد نمایید
ثبت
پیام خود را بنویسید
دوره 22، شماره 127 - ( پاییز 1402(مهر)، 1402 )
جلد 22 شماره 127 صفحات 1374-1353 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
aslani H, Alivandi Vafa M, panahali A. (2023). Comparing the effectiveness of teaching cognitive, metacognitive and emotion regulation strategies on the psychological well-being of male students with low academic performance in the second year of high school. Journal of Psychological Science. 22(127), 1353-1374. doi:10.52547/JPS.22.127.1353
URL: http://psychologicalscience.ir/article-1-2032-fa.html
URL: http://psychologicalscience.ir/article-1-2032-fa.html
اصلانی حسن، علیوندی وفا مرضیه، پناه علی امیر. مقایسۀ اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی، فراشناختی و تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی دانش‌آموزان پسر دارای عملکرد تحصیلی پایین دورۀ دوم متوسطه مجله علوم روانشناختی 1402; 22 (127) :1374-1353 10.52547/JPS.22.127.1353
استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. ، m.alivand@iaut.ac.ir
چکیده: (724 مشاهده)
زمینه: عملکرد تحصیلی به عنوان شاخصی برای ارزیابی موفقیت سیستم آموزش و پرورش در نظر گرفته می‌شود. یکی از متغیرهای تأثیرگذار در عملکرد تحصیلی در دورۀ نوجوانی، بهزیستی روانشناختی است. با توجه به سبب‌شناسی عملکرد تحصیلی پایین در دانش‌آموزان، این حوزه دارای کاستی‌هایی می‌باشد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد، مداخلات در این حوزه نیازمند توجه به مسائل رشد محوری چون مداخلات شناختمدار و هیجانمدار در قالب آموزش می‌باشد. انواع مداخلات انجام شده در این حوزه، مدعی اثربخشی بوده اما مطالعۀ حاضر به دنبال مقایسۀ اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی، فراشناختی و تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی دانش‌آموزان پسر دارای عملکرد تحصیلی پایین دوره دوم متوسطه است.
هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی، فراشناختی و تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی دانش‌آموزان پسر دورۀ دوم متوسطه با عملکرد تحصیلی پایین انجام شد.
روش: طرح پژوهش، نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان پسر دورۀ دوم متوسطه شهر تبریز با عملکرد تحصیلی پایین در سال تحصیلی 1401-1400 بود. برای انتخاب نمونۀ آماری پژوهش، تعداد 60 نفر به شکل نمونه‌گیری هدفمند (بر اساس ملاک‌های ورودی پژوهش) انتخاب شده و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش (راهبردهای شناختی، راهبردهای فراشناختی و مداخله تنظیم هیجان) و یک گروه گواه (هر گروه 15 نفر) جایابی شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه بهزیستی روانشناختی فرم کوتاه ریف (RSPWB-SF)، پروتکل‌های آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی (سیف، 1395) و مداخلۀ تنظیم هیجان (گراس و تامپسون، 2007) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از آزمون تحلیل کواریانس تک متغیره و چند متغیره، آزمون تعقیبی بنفرونی و نرم‌افزار SPSS27 استفاده شد.
یافته ها: بر اساس نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره، تأثیر هر سه مداخله راهبردهای شناختی، راهبردهای فراشناختی و تنظیم هیجان بر نمره کل بهزیستی روانشناختی تأیید شد (0/05 >P). مقایسه مداخله‌ها در آزمون تعقیبی بنفرونی نیز نشان داد اثربخشی مداخله تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی به طور معنی داری بیشتر از دو مداخله راهبردهای شناختی و راهبردهای فراشناختی بود (0/05 >P).
نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های به دست آمده، به نظر می‌رسد راهبردهای شناختی، فراشناختی و تنظیم هیجان، پتانسیل اثربخشی در جهت ارتقای سطح کلی بهزیستی روانشناختی را دارند و معلمان و مشاوران مدارس می‌توانند جهت ارتقای سطح عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان، از این مداخلات استفاده نمایند.
هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی، فراشناختی و تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی دانش‌آموزان پسر دورۀ دوم متوسطه با عملکرد تحصیلی پایین انجام شد.
روش: طرح پژوهش، نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان پسر دورۀ دوم متوسطه شهر تبریز با عملکرد تحصیلی پایین در سال تحصیلی 1401-1400 بود. برای انتخاب نمونۀ آماری پژوهش، تعداد 60 نفر به شکل نمونه‌گیری هدفمند (بر اساس ملاک‌های ورودی پژوهش) انتخاب شده و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش (راهبردهای شناختی، راهبردهای فراشناختی و مداخله تنظیم هیجان) و یک گروه گواه (هر گروه 15 نفر) جایابی شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه بهزیستی روانشناختی فرم کوتاه ریف (RSPWB-SF)، پروتکل‌های آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی (سیف، 1395) و مداخلۀ تنظیم هیجان (گراس و تامپسون، 2007) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از آزمون تحلیل کواریانس تک متغیره و چند متغیره، آزمون تعقیبی بنفرونی و نرم‌افزار SPSS27 استفاده شد.
یافته ها: بر اساس نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره، تأثیر هر سه مداخله راهبردهای شناختی، راهبردهای فراشناختی و تنظیم هیجان بر نمره کل بهزیستی روانشناختی تأیید شد (0/05 >P). مقایسه مداخله‌ها در آزمون تعقیبی بنفرونی نیز نشان داد اثربخشی مداخله تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی به طور معنی داری بیشتر از دو مداخله راهبردهای شناختی و راهبردهای فراشناختی بود (0/05 >P).
نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های به دست آمده، به نظر می‌رسد راهبردهای شناختی، فراشناختی و تنظیم هیجان، پتانسیل اثربخشی در جهت ارتقای سطح کلی بهزیستی روانشناختی را دارند و معلمان و مشاوران مدارس می‌توانند جهت ارتقای سطح عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان، از این مداخلات استفاده نمایند.
واژه‌های کلیدی: بهزیستی روانشناختی، راهبرد شناختی، راهبرد فراشناختی، راهبرد تنظیم هیجان، دانش‌آموزان با عملکرد تحصیلی پایین
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط مجوز کرییتیو کامنز (CC BY-NC-ND) قابل بازنشر است. |
This work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0)