بررسی تفاوت الگوی امواج مغزی آلفا و تتا در نواحی خلفی نیمکره راست در تفکر واگرا و همگرا

شاهمرادی, سپیده; ذوقی پایدار, محمدرضا; فرهادی, مهران; یارمحمدی واصل, شهریار

doi:10.61186/jps.23.144.3

پیام خود را بنویسید

ارسال به ایمیل

دوره 23، شماره 144 - ( زمستان 1403(اسفند)، 1403 ) جلد 23 شماره 144 صفحات 61-45 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.61186/jps.23.144.3

Mendeley

Zotero

RefWorks

Shahmoradi S, Zoghi Paydar M R, Farhadi M, Yar Mohammadivasel S. (2025). The study of difference in alpha and theta band in divergent and convergent thinking in the posterior of the right hemisphere. Journal of Psychological Science. 23(144), 45-61. doi:10.61186/jps.23.144.3
URL: http://psychologicalscience.ir/article-1-2428-fa.html

شاهمرادی سپیده، ذوقی پایدار محمدرضا، فرهادی مهران، یارمحمدی واصل شهریار. بررسی تفاوت الگوی امواج مغزی آلفا و تتا در نواحی خلفی نیمکره راست در تفکر واگرا و همگرا مجله علوم روانشناختی 1403; 23 (144) :61-45 10.61186/jps.23.144.3

URL: http://psychologicalscience.ir/article-1-2428-fa.html

بررسی تفاوت الگوی امواج مغزی آلفا و تتا در نواحی خلفی نیمکره راست در تفکر واگرا و همگرا

سپیده شاهمرادی

، محمدرضا ذوقی پایدار^*

، مهران فرهادی

، شهریار یارمحمدی واصل

دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران. ، m.r.zoghipaidar@basu.ac.ir

چکیده: (758 مشاهده)

زمینه: از جمله مهم ترین عوامل مؤثر در خلاقیت، امواج مغزی است. از بین اموج مغزی، امواج آلفا و تتا مؤثرترین عامل در ایجاد خلاقیت در افراد است. فعالیت موج آلفا فعالیت نوسانی غالب مغز انسان بوده و کارکردهای شناختی پایه و پیچیده مانند تفکر واگرا در ارتباط است. پژوهش های گذشته اغلب خلاقیت را به عنوان یک مفهوم منسجم در نظر گرفته اند که می تواند با استفاده از پرسشنامه ارزیابی شود، و به نظر نمی رسد برای مکانیسم زیربنایی (عصب شناسی) کافی باشد.
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تفاوت الگوی امواج مغزی آلفا و تتا در نواحی خلفی نیمکره راست در تفکر واگرا و همگرا بود.
روش: طرح پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با پیگیری دو ماهه بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانشجویان 20 تا 46 ساله رشته روانشناسی و علوم شناختی تحصیلات تکمیلی پیام نور و پژوهشکده علوم شناختی پردیس در سال 1402 بود. نمونه پژوهش شامل 32 زن و مرد با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در موقعیت آزمایشی (همگرا و واگرا) قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه دست برتری (چاپمن، 1987)، دستگاه الکتروانسفالوگرافی 64 کاناله، تکالیف تفکر واگرا، تکالیف تفکر همگرا بود. امواج مغزی ثبت شده از هر 4 موقعیت در باند آلفا و تتا با استفاده از نرم افزار نوروگاید به یک سری کمیت (QEEG) تبدیل شد. داده های کمی استخراج شده با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل شدند.
یافته ها: نتایج تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر نشان داد که بین دو موقعیت (تفکر واگرا و همگرا) مورد مطالعه در ناحیه پس سری تفاوت وجود دارد و تفاوت دو موقعیت واگرا و همگرا معنادار و معناداری به نفع تفکر واگرا بود (01/0 P<).
نتیجه ‌گیری: نتایج پژوهش حاضر می تواند زمینه ای برای مطالعات بیشتر در ارتباط با موج نگار مغزی و مؤلفه های دیگر الکتروانسفالوگرام کمّی همچون توان مطلق، هم نوسانی در دیگر باندهای فرکانسی در تفاوت تفکر واگرا و همگرا باشد.

واژه‌های کلیدی: تفکر واگرا و همگرا، الکتروانسفالوگرافی کمی، امواج مغزی آلفا و تتا

متن کامل [PDF 1220 kb] (358 دریافت)

نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1403/2/8 | پذیرش: 1403/4/10 | انتشار: 1403/12/1

فهرست منابع

1. Abraham, A., Pieritz, K., Thybusch, K., Rutter, B., Kröger, S., Schweckendiek, J., Stark, R., Windmann, S., & Hermann, C. (2012). Creativity and the brain: uncovering the neural signature of conceptual expansion. Neuropsychologia, 50(8), 1906-1917. [DOI:10.1016/j.neuropsychologia.2012.04.015] [PMID]

2. Agnoli, S., Zanon, M., Mastria, S., Avenanti, A., & Corazza, G. E. (2020). Predicting response originality through brain activity: An analysis of changes in EEG alpha power during the generation of alternative ideas. NeuroImage, 207, 116385. [DOI:10.1016/j.neuroimage.2019.116385] [PMID]

3. Angelakis, E., Stathopoulou, S., Frymiare, J. L., Green, D. L., Lubar, J. F., & Kounios, J. (2007). EEG neurofeedback: a brief overview and an example of peak alpha frequency training for cognitive enhancement in the elderly. The Clinical neuropsychologist, 21(1), 110-129. [DOI:10.1080/13854040600744839] [PMID]

4. Azar, E. (2017). Investigating the synchronization of alpha waves in convergent and divergent thinking. Master's thesis, Ferdowsi University of Mashhad. (In Persian)

5. Basadur, M., Runco, M. A., & Vega, L. A. (2000). Understanding how creative thinking skills, attitudes and behaviors work together: A causal process model. The Journal of Creative Behavior, 34(2), 77-100. [DOI:10.1002/j.2162-6057.2000.tb01203.x]

6. Benedek, M., Bergner, S., Könen, T., Fink, A., & Neubauer, A. C. (2011). EEG alpha synchronization is related to top-down processing in convergent and divergent thinking. Neuropsychologia, 49(12), 3505-3511. [DOI:10.1016/j.neuropsychologia.2011.09.004] [PMID] []

7. Benedek, M., Jauk, E., Fink, A., Koschutnig, K., Reishofer, G., Ebner, F., & Neubauer, A. C. (2014). To create or to recall? Neural mechanisms underlying the generation of creative new ideas. NeuroImage, 88(100), 125-133. [DOI:10.1016/j.neuroimage.2013.11.021] [PMID] []

8. Birami, M., Nazari, M. A., & Andalib Koorayim, M. (2011). Examining the level of coherence of theta band brainwave patterns in convergent and divergent thinking. Advances in Cognitive Sciences, 13(2), 1-8. (In Persian). https://sid.ir/paper/82909/en

9. Carroll, J. B. (1968). Reviews: Guilford, J. P. The Nature of Human Intelligence. New York: McGraw-Hill, 1967. 538 + xii pp. $14.75. American Educational Research Journal, 5(2), 249-256. [DOI:10.3102/00028312005002249]

10. Chapman, L. J., & Chapman, J. P. (1987). The measurement of handedness. Brain and cognition, 6(2), 175-183. [DOI:10.1016/0278-2626(87)90118-7] [PMID]

11. Chermahini, S. A., & Hommel, B. (2010). The (b)link between creativity and dopamine: spontaneous eye blink rates predict and dissociate divergent and convergent thinking. Cognition, 115(3), 458-465. [DOI:10.1016/j.cognition.2010.03.007] [PMID]

12. Cropley, A. (2006) In Praise of Convergent Thinking. Creativity Research Journal, 18, 391-404. [DOI:10.1207/s15326934crj1803_13]

13. http://dx.doi.org/10.1207/s15326934crj1803_13 [DOI:10.1207/s15326934crj1803_13]

14. Ershadi Manesh, S. (2021). A controlled comparison of the efficacy of creative problem solving therapy and cognitive behavioural therapy in adolescent' depression. Journal of Psychological Science. 20(100), 485-501. (In Persian). http://dorl.net/dor/20.1001.1.17357462.1400.20.100.14.7

15. Fink, A., Grabner, R. H., Benedek, M., & Neubauer, A. C. (2006). Divergent thinking training is related to frontal electroencephalogram alpha synchronization. The European journal of neuroscience, 23(8), 2241-2246. [DOI:10.1111/j.1460-9568.2006.04751.x] [PMID]

16. Fink, A., Schwab, D., & Papousek, I. (2011). Sensitivity of EEG upper alpha activity to cognitive and affective creativity interventions. International Journal of Psychophysiology, 82(3), 233-239. [DOI:10.1016/j.ijpsycho.2011.09.003] [PMID]

17. Guilford, J. P. (1950). Creativity. American Psychologist, 5(9), 444-454. [DOI:10.1037/h0063487] [PMID]

18. Hommel, B., Colzato, L. S., Fischer, R., & Christoffels, I. K. (2011). Bilingualism and creativity: Benefits in convergent thinking come with losses in divergent thinking. Frontiers in Psychology, 2, Article 273. [DOI:10.3389/fpsyg.2011.00273]

19. Isen, A. M., Daubman, K. A., & Nowicki, G. P. (1987). Positive affect facilitates creative problem solving. Journal of Personality and Social Psychology, 52(6), 1122-1131. [DOI:10.1037/0022-3514.52.6.1122] [PMID]

20. Japardi, K., Bookheimer, S., Knudsen, K., Ghahremani, D. G., & Bilder, R. M. (2018). Functional magnetic resonance imaging of divergent and convergent thinking in Big-C creativity. Neuropsychologia, 118(Pt A), 59-67. [DOI:10.1016/j.neuropsychologia.2018.02.017] [PMID]

21. Jauk, E., Benedek, M., & Neubauer, A. C. (2012). Tackling creativity at its roots: evidence for different patterns of EEG α activity related to convergent and divergent modes of task processing. International journal of psychophysiology: official journal of the International Organization of Psychophysiology, 84(2), 219-225. [DOI:10.1016/j.ijpsycho.2012.02.012] [PMID] []

22. Javaid, S. F., & Pandarakalam, J. P. (2021). The Association of Creativity with Divergent and Convergent Thinking. Psychiatria Danubina, 33(2), 133-139. [DOI:10.24869/psyd.2021.133] [PMID]

23. Jia, W., & Zeng, Y. (2021). EEG signals respond differently to idea generation, idea evolution and evaluation in a loosely controlled creativity experiment. Scientific reports, 11(1), 2119. [DOI:10.1038/s41598-021-81655-0] [PMID] []

24. Jiang, L., Yang, C., Pi, Z., Li, Y., Liu, S., & Yi, X. (2023). Individuals with High Metacognitive Ability Are Better at Divergent and Convergent Thinking. Journal of Intelligence, 11(8), 162. [DOI:10.3390/jintelligence11080162] [PMID] []

25. Kinoshita, Y., Yamasaki, F., Tominaga, A., Usui, S., Arita, K., Sakoguchi, T., Sugiyama, K., & Kurisu, K. (2017). Transsphenoidal Posterior Pituitary Lobe Biopsy in Patients with Neurohypophysial Lesions. World neurosurgery, 99, 543-547. [DOI:10.1016/j.wneu.2016.12.080] [PMID]

26. Liu, C., Lin, Y., Ye, C., Yang, J., & He, W. (2023). Alpha ERS-ERD Pattern during Divergent and Convergent Thinking Depends on Individual Differences on Metacontrol. Journal of Intelligence, 11(4), 74. [DOI:10.3390/jintelligence11040074] [PMID] []

27. Lochy, A., de Heering, A., & Rossion, B. (2019). The non-linear development of the right hemispheric specialization for human face perception. Neuropsychologia, 126, 10-19. [DOI:10.1016/j.neuropsychologia.2017.06.029] [PMID]

28. Matsumoto, K., Chen, C., Hagiwara, K., Shimizu, N., Hirotsu, M., Oda, Y., Lei, H., Takao, A., Fujii, Y., Higuchi, F., & Nakagawa, S. (2022). The Effect of Brief Stair-Climbing on Divergent and Convergent Thinking. Frontiers in behavioral neuroscience, 15, 834097. [DOI:10.3389/fnbeh.2021.834097] [PMID] []

29. Mazza, A., Dal Monte, O., Schintu, S., Colombo, S., Michielli, N., Sarasso, P., Törlind, P., Cantamessa, M., Montagna, F., & Ricci, R. (2023). Beyond alpha-band: The neural correlate of creative thinking. Neuropsychologia, 179, 108446. [DOI:10.1016/j.neuropsychologia.2022.108446] [PMID]

30. Moshkani Farahani, D., Shahi, H., Rezaiemaram, P., Alvandi Sarabi, M. (2015). Psychological predictors of coping styles with stress in adolescents. Journal of Psychological Science. 14(53), 91-109. (In Persian). http://dorl.net/dor/20.1001.1.17357462.1394.14.53.6.3

31. Pick, H., & Lavidor, M. (2019). Modulation of automatic and creative features of the Remote Associates Test by angular gyrus stimulation. Neuropsychologia, 129, 348-356. [DOI:10.1016/j.neuropsychologia.2019.04.010] [PMID]

32. Razoumnikova O. M. (2000). Functional organization of different brain areas during convergent and divergent thinking: an EEG investigation. Brain research. Cognitive brain research, 10(1-2), 11-18. https://doi.org/10.1016/S0926-6410(00)00017-3 [DOI:10.1016/s0926-6410(00)00017-3] [PMID]

33. Soroa, G., Aritzeta, A., Muela, A., Balluerka, N., Gorostiaga, A., & Aliri, J. (2020). The Emotional Divergent-Convergent Thinking Program (EDICOP): Design, Implementation, and Results. European journal of investigation in health, psychology and education, 10(4), 1051-1064. [DOI:10.3390/ejihpe10040074] [PMID] []

34. Tan, B., Liao, Q., Xu, P., Zhang, J., Jin, Z., & Li, L. (2023). Selective Enhancement of Frontal-Posterior Functional Connectivity by Anodal tDCS Over the Right Posterior Parietal Cortex During Temporal Attention. IEEE journal of biomedical and health informatics, 27(7), 3666-3676. [DOI:10.1109/JBHI.2023.3267063] [PMID]

35. Zhang, H., Shi, Y., Yao, C., Tang, W., Yao, D., Zhang, C., Wang, M., Wu, J., & Song, Z. (2016). Alteration of the Intra- and Cross- Hemisphere Posterior Default Mode Network in Frontal Lobe Glioma Patients. Scientific reports, 6, 26972. [DOI:10.1038/srep26972] [PMID] []

36. Zhang, W., Sjoerds, Z., & Hommel, B. (2020). Metacontrol of human creativity: The neurocognitive mechanisms of convergent and divergent thinking. NeuroImage, 210, 116572. [DOI:10.1016/j.neuroimage.2020.116572] [PMID]

37. Zhao, Y., Yuan, Y., Shen, W., Zhu, C., & Liu, D. (2019). The relationships between bilingual learning, willingness to study abroad and convergent creativity. PeerJ, 7, e7776. [DOI:10.7717/peerj.7776] [PMID] []

38. Zheng, Y., Denervaud, S., & Durrleman, S. (2023). Bilingualism and creativity across development: Evidence from divergent thinking and convergent thinking. Frontiers in human neuroscience, 16, 1058803. [DOI:10.3389/fnhum.2022.1058803] [PMID] []

39. Zmigrod, S., Colzato, L. S., & Hommel, B. (2015). Stimulating creativity: modulation of convergent and divergent thinking by transcranial direct current stimulation (tDCS). Creativity Research Journal. 27(4), 353-360. https://doi.org/10.1080/10400419.2015.1087280 [DOI:10.1080/10400419.2015.1087280.]

40. Zuanazzi, A., & Cattaneo, L. (2017). The right hemisphere is independent from the left hemisphere in allocating visuospatial attention. Neuropsychologia, 102, 197-205. [DOI:10.1016/j.neuropsychologia.2017.06.005] [PMID]