دانشیار، دانشکده مهندسی عمران، دانشکدگان فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. ، kayvan.aghabayk@ut.ac.ir
چکیده: (4 مشاهده)
زمینه: تصادفات جادهای یکی از چالشهای جدی و مداوم در سطح جهان است که به خسارات جانی و مالی گستردهای منجر میشود. اگرچه عوامل متعددی در وقوع تصادفات جادهای دخیل هستند، اما نقش عوامل انسانی، بهویژه رفتارهای پرخطر رانندگی و جنبههای روانشناختی آن، بهعنوان یکی از مؤلفههای کلیدی در تعیین سطح ایمنی جادهها شناخته شده است. در ایران، کمبود پژوهشهای جامع و هدفمند که بهطور خاص به رفتارهای پرخطر رانندگی و عوامل مؤثر بر آن بپردازد، بهعنوان یک شکاف پژوهشی جدی احساس میشود.
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی و دستهبندی رفتارهای پرخطر رانندگی رانندگان ایرانی بر اساس دیدگاههای خودگزارشی آنان انجام شد.
روش: جامعه آماری این مطالعه کلیه رانندگان سطح کشور میباشند که بهروش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. بدینمنظور ابتدا رفتارهای پرخطر رانندگی بر اساس مطالعات پیشین و رفتارهای رایج در میان رانندگان ایرانی شناسایی شد. سپس پرسشنامهای شامل اطلاعات فردی، رفتارهای پرخطر و سوابق تصادفات رانندگان طراحی و بهصورت آنلاین در سراسر ایران توزیع شد. پس از ارزیابیهای اولیه، پرسشنامههای ۲۳۸۷ نفر از رانندگان با روش کمی مورد تجزیه و تحلیل نهایی قرار گرفت.
یافته ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی انجام یافته بر روی دادهها نشان داد که رفتارهای پرخطر رانندگی در پنج دسته اصلی قابل تقسیماند: رانندگی سهلانگارانه و ناهماهنگ با قوانین، رانندگی همراه با حواسپرتی، رانندگی پرخاشگرانه، رانندگی با سرعت زیاد و رانندگی در شرایط سخت. همچنین، همبستگی مثبت و معنیداری بین ابعاد رفتارهای پرخطر رانندگی مشاهده شد (05/0 >P) که نشاندهنده روایی همزمان مناسب ابزار است. اعتبار ابزار از طریق آلفای کرونباخ برای هر پنج عامل بالاتر از 7/0 محاسبه شد که حاکی از قابلیت اعتماد مطلوب ابزار است.
نتیجهگیری: این مطالعه با شناسایی و تحلیل رفتارهای پرخطر رانندگی در میان رانندگان ایرانی تلاش دارد تا مبنایی علمی برای طراحی مداخلات روانشناختی و تدوین سیاستهای پیشگیرانه فراهم کند. نتایج این تحقیق میتواند به بهبود ایمنی جادهها و کاهش آمار تصادفات در کشور کمک شایانی نماید.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1403/10/19 | پذیرش: 1403/12/22
بازنشر اطلاعات |
 |
این مقاله تحت شرایط مجوز کرییتیو کامنز (CC BY-NC-ND) قابل بازنشر است. |